Τρίτη 23 Οκτωβρίου 2007

Αναζητείστε τη Δημοκρατία

«Δύο το πολύ τετραετίες για τους Βουλευτές»


Του πρώην Βουλευτή Έβρου Χρήστου Κηπουρού {*}

Δεν ξέρω ποιος συνειρμός γίνεται ώστε όταν ακούω τη φράση «Στέλεχος ΠΑΣΟΚ» για τα μέλη του Πολιτικού Συμβουλίου αλλά και για άλλα, το μυαλό μου να πηγαίνει κατευθείαν στη «Στέπα». Αναρωτιέμαι βέβαια μήπως σχετίζεται με το συλλαβισμό που διδάσκεται στην πρώτη Δημοτικού: Πα και Πι, το παπί. Ότι δηλαδή κάπως έτσι γίνεται επίσης και με το συλλαβισμό: ΣΤΕ και ΠΑ, η στέπα. Ένα προϊόν σύνθεσης των πρώτων συλλαβών των λέξεων «ΣΤΕΛΕΧΟΣ» και «ΠΑΣΟΚ», μια και υπάρχει ανάγκη όχι μόνο στο ΠΑΣΟΚ αλλά και σε ολόκληρη την Πολιτική Ελλάδα για έναν νέο πολιτικό συλλαβισμό. Πάλι όμως λέω ότι δεν θα πρόκειται μόνο περί αυτού αφού υπάρχει και δεύτερη ερμηνεία: Το ότι η λέξη Στέπα στα Ρωσικά σημαίνει «Έρημος». Η οποία, όπως και το ΠΑΣΟΚ, είναι ένας μεγάλος χώρος με μεγάλη επίσης ξηρασία, εξ αιτίας της οποίας το έδαφος αμφότερων ούτε καλλιεργείται ούτε είναι σε θέση να παραγάγει κάτι, πλην της κοινωνίας των ποωδών φυτών, όπως από τη μια, διδάσκει η γεωβοτανική και, από την άλλη, η σύγχρονη ημεδαπή πολιτική.


Και υπάρχει και μια τρίτη ερμηνεία που παραπέμπει στα καθεστωτικά στελέχη της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης και ένα ευρύτερο κρατικό και κοινωνικοοικονομικό στρώμα. Μόνο που η υπαρκτή πολιτική Ελλάδα εκτός από αυτά, τα ένθεν κακείθεν καθεστωτικά πρόσωπα, με τους αιώνιους Βουλευτές και τους όποιους κομματικούς Αξιωματούχους και τα περί και υπέρ τους στρώματα, βρίσκεται από δεκαετιών στο ανώτατο στάδιο του καθεστωτισμού, που δεν είναι κάτι διαφορετικό από την πολιτική κληρονομικότητα. Οπότε αυτό που θα αντιτείνει αλλά και θα προτείνει κανείς είναι η γνωστή φράση: «cherchez la femme», με τη θηλυκού γένους αναζητούμενη πληθυντική λέξη, να μην είναι άλλη από την Πολιτική, και την εξ αυτής Δημοκρατία. Η οποία επί δεκάδες αιώνες εξακολουθεί να παραμένει το μόνο βασικό ηθικό και πολιτικό αντίκρισμα της αλήθειας και αυθεντικότητας των ιδεών, των βασικών αρχών και των αξιών του ανθρώπου. Κι αυτό παρά τους χθεσινούς όσο και σημερινούς τηλεοπτικούς καιρούς με τους εκ των ομώνυμων πριγκιπισσών και πριγκίπων να αναλαμβάνουν πάσης φύσεως εργασίες κατεδάφισης της Δημοκρατίας, που υποτίθεται ότι υπηρετούν. Εννοείται ότι το κάνουν για λογαριασμό τρίτων, όπως είναι οι όμιλοι επιχειρήσεων «ενοικιαζόμενα κόμματα». Εξ ου και οι αναδείξεις νέων προσώπων στην πολιτική αγορά, που κάθε άλλο παρά «νέο» είναι, οι εγκαταστάσεις, οι νέες συμβάσεις, οι «ανανεώσεις» λόγω διακοπής παλαιότερων «συμβολαίων» κλπ.


Όχι ότι η έκβαση του εν λόγω αγοραίου εγχειρήματος είναι πάντοτε θετική αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι όσο προχωράνε οι ημέρες και πλησιάζει η 11η Νοεμβρίου, η ημέρα της εκλογής του νέου Προέδρου, δεν θα πληθαίνουν και αυτοί που περιμένουν ένα θαύμα. Θαύματα βέβαια, κατά τους θρησκευόμενους, κάνουν μόνον οι Άγιοι. Ένας δε από αυτούς είναι και ο Άγιος Μηνάς, ο μεγαλομάρτυρας, ο οποίος σύμφωνα με την Εκκλησία θεραπεύει τις ψυχικές όσο και τις σωματικές ασθένειες, και επί πλέον εορτάζεται την ίδια αυτή Κυριακή των εκλογών. Και όμως. Υπό διαφορετικές συνθήκες μπορούσαν την ίδια ημέρα να εορτάζονται επίσης η Πολιτική και η Δημοκρατία. Και να έκαναν αυτές το θαύμα που έλεγα πριν. Γιατί ναι μεν η Πολιτική είναι Αγία τόσο εξ αιτίας όσων υπέφερε και μαρτύρησε από τους ποικιλώνυμους αξιωματούχους του εν λόγω χώρου, όπως και άλλων, όσο και για τις θαυματουργές ικανότητες που, όπως διδάσκει η ιστορία, διαθέτει η ίδια, όμως στην κατάσταση στην οποία βρίσκεται παλαιόθεν, σαφώς και αδυνατεί να κάνει κάτι.


Το κείμενο που ακολουθεί ιχνηλατεί τους θεσμικούς τρόπους και τους ομώνυμους δρόμους, μέσα από τους οποίους μπορούσε, κατά τη γνώμη μου, να γίνει μια κίνηση που να αποτελέσει ένα ιστορικό και ποιοτικό άλμα της Δημοκρατίας στην Ελλάδα αν όχι και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ως Αγία δε τότε η Πολιτική, θα συγχωρήσει και αυτόν που θα το κάνει για τα έως σήμερα αμαρτήματά του, όσα και αν είναι. Και όχι μόνο αυτό αλλά ως γομολάστιχα θα σβήσει έως και τις κηλίδες. Μέχρι να τον βγάλει το καπέλο της η κοινωνία και να τον κατατάξει στους αρτίστες {1} της Πολιτικής. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι η ιστορία βρίθει από περιπτώσεις ανθρώπων που με τη στάση τους επιβεβαίωσαν αν δεν ενίσχυσαν κιόλας τη γνωστή κλασσική ρήση «προς γαρ το τελευταίο εκβάν κλπ.».


Τα χρήματα, ο πλούτος δηλαδή ενός πολιτικού χώρου, δεν είναι μόνον η συλλογική ιστορική μνήμη των μελών και οι Δημοκρατικοί αγώνες με στόχο την Κυβερνητική προοπτική ώστε να κερδίσει και η ίδια η χώρα. Κυρίως είναι οι ιδέες, κυριότατα δε το ηθικό και πολιτικό τους αντίκρισμα. Δει δη όλων αυτών, λοιπόν. Τα οποία όμως από πάρα πολλών ετών, λείπουν από το χώρο που ονομάζεται ΠΑΣΟΚ. Μόνο οι τυφλές συγκρούσεις υπάρχουν, με πρώτη και καλύτερη την παρούσα. Μακάρι να υπήρχαν διαφωνίες. Αν μη τι άλλο θα προϋπέθεταν την ύπαρξη ιδεών. Αν μην επεκταθώ στην υποκρισία των κατόπιν εορτής διαφωνιών. Ούτε βέβαια στα πλιάτσικα των ιδεών. Απλά να πω ότι όταν ένας άνθρωπος στην Πολιτική δεν έχει ιδέες όχι μόνο δεν κάνει για στέλεχος, πόσο μάλλον για επικεφαλής -ας μην επεκταθώ στα περί ηγεσίας- αλλά αργά ή γρήγορα διαπιστώνεται ότι δεν έχει ούτε και αρχές.


Αν η πολιτική είναι η πιο σπουδαία τέχνη, όπως έλεγε ο συμπατριώτης Δημόκριτος, και έμπαινε κανείς στον κόπο να φιλοτεχνήσει το πορτρέτο του ΠΑΣΟΚ, τι λένε και τι πράττουν οι αντιμαχόμενοι πρωταγωνιστές μετά των πτερύγων και εξαπτερύγων τους, θα σημείωνε, μεταξύ άλλων, και τα εξής. Για μεν τον Γιώργο Παπανδρέου, ότι στο σπίτι του χειραγωγημένου δεν μιλάνε για χειραγώγηση. Και ότι πριν πει «γίναμε καθεστωτικοί» όφειλε να γνωρίζει ότι το ανώτατο στάδιο του καθεστωτισμού είναι η πολιτική κληρονομικότητα. Επιπλέον αν η επιλεκτική του αυτοκριτική προσομοιάζει με κάτι αυτό είναι η μισή αλήθεια. Η οποία ως γνωστό είναι χειρότερη και από ψέμα. Όπως γεμάτες ψέματα είναι πολλές άλλες λέξεις που δονούν την καρδιά της στέπας, σαν και αυτές του τετράπτυχου: «Ευθύνη, Κοινωνία, Ενότητα, Νίκη», και οι οποίες λέγονται για να ακούγονται αφού, όπως έδειξε η ιστορία, στην πράξη δεν είχαν και δεν έχουν κανένα απολύτως αντίκρισμα. Όπως κάτι ανάλογο αποτελεί η επιλεκτική κριτική του Ευάγγελου Βενιζέλου για τον οποίο και θα προσέθετα ότι η στάση ενός προσώπου, ιδιαίτερα μεν ευφυούς, χωρίς όμως ιδέες, μόνο πολιτική ανηθικότητα αναδίδει. Αυτό δε βέβαια, πέραν του καριερισμού και του κούφιου ρητορισμού και επόμενα της φλυαρίας, και πέραν των Μέσων, μετά των οργανικά συνδεδεμένων με αυτά και με το «όλον» εγχείρημα. Ας μην επεκταθώ στους υπερασπιστές-επενδυτές αξιωματούχους και διατελέσαντες αρχηγούς κομμάτων κλπ. που σπεύδουν να προσφέρουν τις καλές τηλεοπτικές τους υπηρεσίες τοποθετώντας την παλιννόστηση στα πράγματα επάνω από τις αρχές που έλεγαν ότι έχουν, και που θα τις χάσουν αν δεν τις έχασαν από καιρό, ακόμη και αν κερδίσουν στο εν λόγω κορόνα ή γράμματα, και μολονότι γνωρίζουν ότι θα περάσουν στην ιστορία ως ένα είδος σαλτιμπάγκου.


Όσον αφορά τώρα τις περιπτώσεις τρίτων προσώπων, όπως ο Κώος στην καταγωγή, πλην όμως ένας ακόμη κλώνος των Αθηνών στην αγωγή, ο Κώστας Σκανδαλίδης, καθώς και άλλοι ή και άλλες που με τις παρουσίες τις οποίες δηλώνουν προσδοκούν να νομιμοποιηθούν ώστε, έστω κατά τη μεθεπόμενη ημέρα, να γίνουν Βενιζέλοι στη θέση του Βενιζέλου, η ιστορία δεν δείχνει κάτι άλλο. Άλλωστε όλοι τους κινούνται στην ίδια σφαίρα της μισής κριτικής και της αποσιώπησης της αλήθειας. Το μόνο κάτι άλλο είναι ο κοινός των διεκδικητών της Προεδρίας -περιλαμβανομένων των όψιμων αρνητών του- μέντορας-ζόμπι. Ο Κωνσταντίνος Σημίτης, ο οποίος με όσα πέτυχε για τον εαυτό του, και όσα ακόμη έχει στο πίσω μέρος της κεφαλής, π.χ. την Προεδρία της Δημοκρατίας, έγινε πρότυπο πλειάδας στελεχών ώστε να φιλοδοξούν με τη σειρά τους να γίνουν και αυτοί κάποτε υποψήφιοι Πρόεδροι του ΠΑΣΟΚ και Πρωθυπουργοί. Είναι άλλωστε επόμενο να αναρωτιούνται: «Αφού γνωρίζουμε το πως έγινε αυτός, γιατί λοιπόν να μη γίνουμε και εμείς;». Μπορεί πέντε έξη εξ αυτών να το αφήνουν να αιωρείται πετώντας μπηχτές, όμως κατά νου το έχουν και πολύ άλλοι. Εξ ου άλλωστε το ότι τα βαγόνια του γνωστού τρένου μετασκευάστηκαν σε «πλατφόρμες», ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για παλιές πλατφόρμες ενός παλιού επίσης τρακτέρ, που κατά τα άλλα δεν κάνουν ούτε ένα Ευρώ. Εξ ου και η προσφυγή τους στην Αθηναϊκή τηλεοπτική κουζίνα μετά των προμηθευτών της. Το μόνο λοιπόν που απουσιάζει από το πορτρέτο που έλεγα, είναι το κάδρο. Το πλαίσιο με τους κανόνες οι οποίοι διέπουν το πως κινείται ο πολιτικός άνθρωπος του εν λόγω χώρου. Όχι βέβαια μόνο το μέλος του Πολιτικού Συμβούλιου αλλά και οι εκ του ευρύτερου στελεχιακού περίγυρου. Κάτι που δεν τιμά καν την ανθρώπινη φύση τους. Έστω και αν δεν αποτελεί ένα νέο φαινόμενο αφού έλκει την καταγωγή ακόμη και από τα βάθη της ιστορίας. Ακόμη και από τη μυθιστορία.


Γιατί πολιτικούς ανθρώπους εννοούσε και ο Όμηρος όταν στιχουργούσε την Ιλιάδα λέγοντας «δεν υπάρχει πιο ελεεινό πλάσμα στη γη, μεταξύ αυτών που κινούνται και αναπνέουν, από τον άνθρωπο», έστω και αν δεν είναι λίγες οι σελίδες της ιστορίας που κοσμούνται από πράξεις εμπνευσμένων πολιτικών προσώπων. Ας έρθω όμως στους σημερινούς καιρούς και ειδικά στον ανθρωπολογικό τύπο του εναπομείναντος ΠΑΣΟΚ και των από πολλών ετών τροφίμων των τηλεοπτικών κυρίως Μέσων. Των καριεριστών, των αμοραλιστών, και των στελεχών κάθε βαθμίδας, που προσέφευγαν και συνεχίζουν να προσφεύγουν σε αυτά προσδοκώντας να καλύψουν τα μεγάλα ηθικά και πολιτικά τους κενά, αφού βέβαια προηγουμένως ξέμειναν από μνήμες, ιδέες, Πολιτική παιδεία, και επόμενα Δημοκρατική και ηθική, και κυρίως από ψυχή.


Αν ζούσε ο Αριστοτέλης και παρατηρούσε, όπως άλλωστε συνήθιζε, επί έτη πολλά, τα του ΠΑΣΟΚ, και μιλούσε για τους πολιτικούς του ανθρώπους, δεν θα περίμενε τις τελευταίες εκλογές ώστε να διαπιστώσει ότι η ρήση του «άνθρωπος, ζώο πολιτικό» ισχύει και αντίστροφα. Ότι «πολιτικός άνθρωπος, ζώο». Θα το έκανε από πολύ πριν και θα το επέκτεινε και σε άλλους επίσης χώρους, αποσυνδέοντας το από την έκβαση των όποιων μεταξύ τους αναμετρήσεων. Αν δε όλοι αυτοί έμοιαζαν και ομοιάζουν με κάτι είναι τα άψυχα επίσης, κουδούνια τα οποία ως γνωστό είναι από μέσα άδεια. Η μόνη διαφορά είναι ότι οι γλωσσίτσες σε αυτά που κινούνται πέρα δώθε, παράγουν ήχους γλυκείς. Δεν είναι ηχηροί θόρυβοι ή αποκρουστικοί, όπως των στελεχών που έλεγα πριν. Αν όχι και ανατριχιαστικοί, όταν προσθέσει κανείς σε πόσο πολύμορφα εξαρτημένο μόρφωμα ανήκουν εφόσον δεν υπάρχει μια έστω παρόμοια περίπτωση στην ευρύτερη περιοχή. Ένα παράδειγμα για αυτό αρκεί. Ο λόγος για τον εντός του ΠΑΣΟΚ διάχυτο όσο επίσης και απροκάλυπτο φιλοκεμαλισμό. Από τον εκκεμαλισμό της πολιτικής Θράκης, τη Μαδρίτη και τα Ίμια του Αιγαίου ως την Κύπρο του Αννάν.


Αν μάλιστα, όπως έλεγε ένας Ευρωπαίος Πολιτικός, Πολιτική είναι ο χειρισμός των Συμβόλων, τότε δεν είναι άσχετο το γεγονός ότι εκ των δύο διεκδικητών για τη θέση του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ, ο μεν ως Υπουργός Εξωτερικών συνέδεσε το όνομά του με το προσκύνημα στον Κεμάλ, ο δε ως Υπουργός Πολιτισμού με την απόπειρα της αποστολής της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών στην Άγκυρα στην επέτειο της μνήμης της Ποντιακής γενοκτονίας. Ας μη επεκταθώ σε άλλες Τουρκικές πολιτικές που έχουν διακονηθεί. Γιατί εξ αντικειμένου αυτές εξυπηρετούσε και το ταξίδι στην Κύπρο που έκαναν άλλα στελέχη που επίσης ήθελαν να είναι υποψήφιοι, ώστε να προωθήσουν το Σχέδιο Αννάν. Αποτελεί δε μεγάλη υποκρισία το να διατείνονται πότε ο ένας, και πότε ο άλλος ή η άλλη, ότι έχουν απόψεις. Δεν έχουν. Και για αυτό λύση εκ των ενόντων δεν υπάρχει. Εκείνο που θα κάνει η 11η Νοεμβρίου είναι να καταστήσει συνένοχο παρά συμμέτοχο το Δημοκρατικό Πολίτη. Σε κάθε δε περίπτωση υποπόδιο των Μέσων, απέναντι στα οποία ακόμη και η ΝΔ έδειξε πολύ πιο μεγάλη αντίσταση. Ναι μεν ήταν υπερβολική η ρήση του μακαρίτη ιδρυτή της για Αριστερά της Αριστεράς, όμως δεν συμβαίνει το ίδιο με την κατάληξη του ΠΑΣΟΚ, πότε στα Δεξιά της Δεξιάς, και πότε στα Αριστερά της Αριστεράς, όπως συμβαίνει στα εκκρεμή.

Δεν χρειάζεται να επεκταθώ σε άλλα πρόσωπα που και αν ακόμη είχαν κάποια επί μέρους διαφωνία, στην ουσία δεν την τίμησαν καθόλου. Γιατί δυστυχώς όσο και αν έψαχνε με το φανάρι, δεν θα έβρισκε κάποιον με ιδέες, αν ζούσε ο Διογένης. Μόνο πρόσωπα με ιδέες-κόπιες θα συναντούσε, σαν και αυτές που εκφωνούσε ως και την Παρασκευή πριν από τις εκλογές της 16ης Σεπτεμβρίου 2007 ο Παπανδρέου, μια από τις οποίες, όπως οι εκτός των Αθηνών Συμβολικές Συνεδριάσεις της Κυβέρνησης, συμπεριλαμβάνεται σε πρόσφατη εργασία {2} όσο και στα προηγούμενα κείμενα που έκανα για την Τέταρτη Δημοκρατία {3}. Αρκετά μάλιστα εκ των οποίων περιέχουν την από ετών πρότασή μου {3} για περιορισμό του συνολικού χρόνου παραμονής στα αιρετά αξιώματα στις δύο τετραετίες, κάτι που περιλαμβάνεται επίσης σε ένα από τα σωρηδόν δημοσιευόμενα μετεκλογικά μανιφέστα. Δεν τα λέω γιατί διεκδικώ κάποιο copyright. Όπως δεν το έκανα και άλλες φορές, π.χ. στην περίπτωση ιδιοποίησης του νεολογισμού μου «Στενώπη» {4} από επιστήμονες στελέχη του Εθνικού Συμβουλίου. Ας μην επεκταθώ. Να πω μόνον ότι μπορεί μεν με κλεμμένα λεφτά να γίνεται κανείς πλούσιος, όχι όμως με κλεμμένες ιδέες. Και το μόρφωμα που λέγεται ΠΑΣΟΚ, πένεται διανοητικά, πολιτικά και κυρίως ηθικά, εδώ και πολλά έτη, χωρίς πόρους, ζώντας όχι απλά κάτω από το όριο της φτώχιας αλλά στον πυθμένα.


Απέναντι σε αυτά, και απέναντι στο ερώτημα τι μπορεί να γίνει, και ποιο είναι το νέο κάδρο που μπορεί να πάρει τη θέση εκείνου που έλεγα στην αρχή, η απάντηση είναι σαφής και κατηγορηματική. Η μόνη θετική για τη χώρα και ταυτόχρονα αρνητική για τη Νέα Δημοκρατία -όσο και αν φαίνεται παράξενη τέτοια εξέλιξη- είναι η διάλυση του ΠΑΣΟΚ {2} και η ίδρυση στη θέση του ενός καινούργιου αληθινά Δημοκρατικού κόμματος και για αυτό περιφερειακού, αντί για το υπαρκτό συλλογικό και τηλεοπτικό ζόμπι. Κάτι που μετά από την επόμενη αναμέτρηση, αν όχι νωρίτερα, είναι πλέον ή βέβαιο ότι πρόκειται να γίνει και στην ίδια τη ΝΔ, έτσι ώστε η Ελλάδα να αποκτήσει δύο σοβαρά κόμματα εξουσίας που από πολλών ετών απουσιάζουν από τη χώρα και που θα αναλάβουν, μεταξύ των άλλων, να διακονήσουν την Τέταρτη Δημοκρατία {3}.


Μια άλλη Δημοκρατική Παράταξη αρχίζοντας πρώτα από τον εαυτό της και από τις επόμενες εκλογές μπορεί οίκοθεν να εφαρμόσει ένα νέο ασυμβίβαστο. Την επέκταση της ισχύουσας διάρκειας παραμονής στο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας και στα μέλη του Ελληνικού Κοινοβουλίου. Να μην μπορούν να κατέχουν Βουλευτική Έδρα πέραν των δύο θητειών. Θα είναι δε τότε θέμα χρόνου να επεκταθεί ώστε να ενσωματωθεί στο Σύνταγμα, πέραν του ότι θα λύσει το γόρδιο δεσμό του Ελληνικού προβλήματος, πετυχαίνοντας παράλληλα τη λύση της μονιμότητας στα έδρανα, όσο και τη θεσμική ανανέωση και αναζωογόνηση της Βουλής. Η 4η Δημοκρατία {3}, είναι αυτή που θα δώσει τέλος στην πολιτική κληρονομικότητα και τους γαλαζοαίματούς της που αποτελούν, όπως ήδη τόνισα, το ανώτατο στάδιο του καθεστωτισμού. Θα δείξει και το δρόμο προς τα αποδυτήρια σε ανθρώπους που κρύβονται πίσω από τον κοινοβουλευτικό μανδύα, και για τους οποίους οι εκλογές θυμίζουν περισσότερο το πλυντήριο, παρά τη Δημοκρατία.


Όσο για το πολιτικό πρόσωπο που θα αναλάβει τότε ως ο νέος επικεφαλής, πέραν των όποιων προσόντων του και πέραν μιας ουσιαστικής Δημοκρατικής εκλογής κατά την ιδρυτική Συνέλευση της Εκκλησίας του Δήμου της νέας Δημοκρατικής Παράταξης, μπορούν να συμβάλλουν στην κυβερνητική προοπτική, το επεξεργασμένο πολιτικό σχέδιο και ο θεσμός του ασυμβίβαστου που προτείνω, μετά των αντιγραφειοκρατικών εξασφαλίσεων, όσο ο αποκλεισμός ανάμειξης εξωθεσμικών κέντρων. Σε κάθε πάντως περίπτωση είναι βέβαιο ότι μια τέτοια πολιτική διοίκηση, και αν ακόμη θα πρόκειται για άγνωστα πρόσωπα, αποκλείεται να αποδειχθεί χειρότερη από τη μοιραία υπαρκτή που ιστορικά παραπέμπει στο Σοφοκλή Βενιζέλο, όσο και από την νέα επιλογή των Μέσων, τον φιλοδοξούντα να είναι, όπως διατείνεται, ο μελλοντικός ηγέτης, που θυμίζει τη στάση τους απέναντι σε έναν κατεξοχήν δικό τους άνθρωπο. Τον πρώην Πρωθυπουργό. Ο οποίος, όπως πολλοί άλλοι -ανάμεσά τους συμπεριλαμβάνονται και όλοι οι σημερινοί διεκδικητές- θα περάσουν στην ιστορία ως οι ταφείς των Αξιών της Δημοκρατικής Παράταξης. Από την Εθνική Αξιοπρέπεια και τη Δημοκρατία έως την Αλληλεγγύη στους αγωνιζόμενους ιστορικούς λαούς της Ανατολικής Μεσογείου.


Μπορεί όλα αυτά να μην αποτελούν μέρος της ατζέντας των Μέσων και όταν δεν γίνεται αλλιώς, να παραχαράσσονται, όμως η αλήθεια είναι ότι, το Κουρδικό κίνημα, αυτοί το απορφάνισαν από τη ιστορική του ηγεσία ενώ ο συνειρμός που προκάλεσαν, πέραν του «τοις υπερπόντιων κείνων ρήμασι πειθόμενοι», εκτείνεται στα 30 αργύρια. Την τετραετία 2000-2004 που πήραν. Όπως και στην περίπτωση της Μεγαλονήσου ναρκοθέτησαν το δρόμο της προς την Ε.Ε. με το φιλοτουρκικό σχέδιο του πρώην Γ. Γ. του ΟΗΕ και επέμεναν σε αυτό ακόμη και μετά από την Ένταξη, όπως επιμένουν και σήμερα. Εξ ων και η μεγάλη ιστορική και πολιτική ανάγκη για μια καινούργια
Πολιτική Διοίκηση που να βρίσκεται διαρκώς στον αντίποδα τέτοιων προσώπων, πρακτικών όπως και τέτοιων Μέσων που βέβαια βρίσκουν και κάνουν.


Λέω Διοίκηση και όχι ηγεσία γιατί η τελευταία αυτή λέξη έχει ένα ειδικό βάρος. Γιατί αν «ηγέτης» σημαίνει αυτόν που «δεικνύει εις τινα την οδό», πράγμα που πάει να πει ότι ο ίδιος τη γνωρίζει καλά και την έχει ήδη ανιχνεύσει, αν δεν την έχει περπατήσει και τοπογραφήσει διανοητικά και πολιτικά -αυτή είναι η διαφορά των φαντασιώσεων με τα φαντάσματα που αποτελούν οι υπαρκτοί πρώην επικεφαλής- τότε και η νέα αυτή Δημοκρατική παράταξη μπορεί να αναδειχθεί σε ένα συλλογικό Δημοκράτη και ηγέτη μαζί, καθώς και στο φορέα εκείνο που θα αναλάβει, μεταξύ όλων των άλλων, τη ριζική επίλυση του Ελληνικού πολιτικού προβλήματος, που δεν είναι άλλο από το Περιφερειακό. Κάτι που με τα άλλα θεσμικά ζητήματα της Τέταρτης Δημοκρατίας {3} μπορεί να εισαχθεί σε μια ουσιαστική πλέον Συνταγματική Αναθεώρηση στη Βουλή αφού βέβαια προηγηθεί το Δημοψήφισμα για το Περιφερειακό {3}.


Πρώτο βήμα στο Συμβόλαιο αυτό με τις Περιφέρειες θα αποτελέσει η Περιφερειακή θεμελίωση και οικοδόμηση της νέας Πολιτικής Παράταξης, με κύριο μέλημα την αντιμετώπιση του συνώνυμου με την αντιδημοκρατικότητα αν όχι με έναν χρόνιο και διάχυτο γεωγραφικό φασισμό. Το βλέπει άλλωστε αυτό κανείς στη σύνθεση του λεγόμενου Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ. Τα δέκα έξη από τα είκοσι μέλη του είτε είναι Αθηναίοι είτε από πολλών ετών μετακόμισαν και διαμένουν πλέον μόνιμα στην Πρωτεύουσα, καταυτάς δε στα τηλεοπτικά της Μέσα. Όσο για τη διαδρομή των υπολοίπων τεσσάρων που είναι από την Περιφέρεια, και για την οποία δεν έχουν κάνει απολύτως τίποτε, από μόνο του αυτό καταδεικνύει τον υφέρποντα Αθηναϊσμό τους, πριν τους τον ανεβάσει στα ύψη, όπως και στους προηγούμενους δέκα έξη, η Αθήνα 2004. Στην ουσία πρόκειται για ένα αμιγώς Αθηναϊκό Συμβούλιο, απέναντι στο οποίο ακόμη και το ομώνυμο κράτος ωχριά. Σχετικά δε με τα ζητήματα που θέτουν, παραφράζοντας κανείς τη γνωστή «περί χρημάτων» ρήση του Δημοσθένη, θα έλεγε: «Δει δη ιδεών, ω γυναίκες και άνδρες Αθηναίοι. Και εσείς δεν έχετε ιδέα από ιδέες». Φυσικά δεν είναι άσχετη με αυτά η συζήτηση για το περιβόητο άρθρο 16 που τείνει να γίνει κριτήριο του ποιος από τους υποψήφιους Προέδρους έχει απόψεις. Οφείλουν λοιπόν οι πολίτες να γνωρίζουν ότι δεν έχει κανείς τους. Γιατί αν π.χ. υπάρχει λύση, δεν είναι άλλη από το να γίνουν μεν μη κρατικά Πανεπιστήμια αλλά να γίνουν στη μη Αθήνα {5}. Στις Περιφέρειες δηλαδή της Ελλάδας, αντί των σπουδών στη μεγίστη Πρωτεύουσα, και κυρίως στην υπόλοιπη Ευρώπη, όπως γίνεται επί δεκαετίες και με όσα πολλαπλά αρνητικά συνεπάγεται αυτό. Καταρχήν, εις βάρος των νέων γενιών, των οικογενειών τους και της Εθνικής Οικονομίας γενικότερα.


Επιμύθιο

Ίσως σπεύσει κανείς και πει, καλά όλα αυτά αλλά η υπόλοιπη οικονομία; Τι γίνεται με αυτήν; Επί του συγκεκριμένου ζητήματος έχω να παρατηρήσω τα εξής: Κάθε Δεξιά διακυβέρνηση κινείται σε δύο ταυτόχρονα πεδία. Το πρώτο είναι το γνωστό και μη εξαιρετέο οικονομικό μοντέλο του νεοφιλελευθερισμού. Το δεύτερο είναι το πεδίο της ενσωμάτωσης στην κυβερνητική πολιτική όσων υπέρ των ασθενών κοινωνικών ομάδων έπραξε η λεγόμενη σοσιαλδημοκρατία κατά τη δική της κυβερνητική περίοδο. Και αν αυτό γίνεται στην υπόλοιπη Ευρώπη είναι πολύ πιο εύκολο να γίνει εδώ, όπου η ημεδαπή κεντροαριστερά, ειδικά της προηγούμενης δεκαετίας, δεν έχει καν κάποια έστω κοινωνικά ψήγματα να επιδείξει ως διαφορά από το νεοφιλελεύθερο μοντέλο. Επί του προκειμένου το ΠΑΣΟΚ. Ας μην επεκταθώ σε πολύ προηγούμενες κυβερνητικές περιόδους του. Πάντως η επικέντρωσή του ως αντιπολίτευσης στην οικονομική σφαίρα ήταν επόμενο όχι μόνο να μην του προσπορίσει κανένα, έστω καν μικρό, πολιτικό όφελος, όλα αυτά τα χρόνια, αλλά και να διευρύνει το ήδη μεγάλο πολιτικό και ηθικό του κενό. Στον οικονομισμό άλλωστε έχουν θητεύσει και επενδύσει από πολλού χρόνου τόσο η Αριστερά όσο και πολλά από τα τηλεοπτικά και άλλα Μέσα. Ιδίως τα τελευταία, συχνά αν όχι πάντα, κινούνται στη σφαίρα μιας αντικυβερνητικής υστερίας που οδηγεί σε μια εξ αντικειμένου συμπολιτευτική, όπως έδειξε η ιστορία, στάση. Όπως βέβαια και οι περί ων ο λόγος αντιπολιτεύσεις. Για αυτό και το πεδίο όπου θα κινηθεί μια αντιπολίτευση δεν μπορεί να είναι απλά και μόνον η οικονομία αλλά κυρίως η κοινωνία. Η μελέτη της δηλαδή και η επεξεργασία του σχεδίου για τη συνέχεια. Και καταρχήν για την έξοδο από τη δική της πολιτική και ηθική κρίση.

Ειδικά σε περιπτώσεις, όπως η δική μας χώρα, το ζητούμενο δεν είναι άλλο από την προώθηση νέων Δημοκρατικών θεσμών και της ίδιας της Δημοκρατίας. Σε αυτό το πεδίο θα κριθεί και η ικανότητα μιας αντιπολίτευσης να αναπτύξει πολιτικές και να πάρει πρωτοβουλίες ώστε να εμπνεύσει εκ νέου τους πολίτες και την κοινωνία. Και για το υπαρκτό ΠΑΣΟΚ όλα αυτά τα χρόνια, όπως βέβαια και στα κυβερνητικά του, δεν προκύπτει από πουθενά ότι διακόνησε τη Δημοκρατία. Ο αποδεδειγμένος του φιλοκεμαλισμός από τη μια, και ο χωρίς ιστορικό προηγούμενο Αθηναϊσμός του από την άλλη, αυτό ακριβώς πιστοποιούν. Αν δε όλα αυτά απουσίασαν ως αυτοκριτική είτε και ως κριτική από το πρόσφατο Εθνικό Συμβούλιο, αυτό έγινε διότι όλοι τους είναι χρεωμένοι μέχρι το λαιμό. Και γιατί αν ακούγονταν το μόνο που θα έκαναν ήταν να αποκαλύψουν τη βαθιά τους αντιδημοκρατικότητα. Και επόμενα και εκείνη του κάποτε Δημοκρατικού ΠΑΣΟΚ.

_______

Σημείωση {1} Χρήστος Κηπουρός, Κωνσταντίνος Σημίτης, βλ. μηχανές αναζήτησης στο διαδίκτυο, όπου μεταξύ άλλων γράφονται τα εξής: «Δεν είναι και λίγες οι περιπτώσεις της πρόσφατης Ευρωπαϊκής όσο και Ελληνικής ιστορίας που ένα πολιτικό πρόσωπο πετυχαίνει να εξαπατήσει τον λαό της χώρας του. Να κλέψει π.χ. και να μη πιαστεί ή να αποκτήσει μαύρες κηλίδες κατά τη διαδρομή του και κατόπιν να καταφέρει να απωθηθούν αν όχι να διαγραφούν από τη συνείδηση της κοινής γνώμης. Στη συνέχεια μάλιστα να περάσει και στην ιστορία σαν μεγάλος αν όχι στο Πάνθεον. Μπορούν όλοι αυτοί με μια λέξη να ονομαστούν αρτίστες. Οι κοινωνίες πάντως βγάζουν το καπέλο τους, σε όσους το πετυχαίνουν. Και είναι αρκετοί αυτοί που το πετυχαίνουν. Ναι, λένε τότε οι πολίτες. Μπορεί μεν να μην είχε ηθική αλλά είχε άλλες ικανότητες και αρετές, που τον κατέστησαν μεγάλο. Λένε και άλλα. Δυο παράλληλοι βίοι χωρών, ο Γαλλικός πολιτικός βίος και ο Ελληνικός, αρκούν να τα φωτίσουν όλα αυτά, ακόμη περισσότερο. Ο νεαρός Mitterand αναμείχθηκε στην Κυβέρνηση του Vichy αλλά αποχώρησε και αποκατάστησε τη θέση του περνώντας στην Αντίσταση. Όμως από την άλλη υπήρξε και υπουργός επί των θεμάτων της Αλγερίας, τα Γαλλικά χρόνια του Αγίου Βαρθολομαίου. Των σφαγών. Αργότερα έγινε Σοσιαλιστής. Κατάφερε να διαγραφούν τα αρνητικά του σημεία. Κυβέρνησε μάλιστα τη χώρα του και έκανε τέσσερα πέντε πράγματα. Μπήκε στη χορεία των αρτιστών της πολιτικής με το σπαθί του. Δεν μέτρησε καθόλου το αν είχε φίλο κάποιον Νομάρχη επί Κυβέρνησης του Vichy που όχι μόνο υπήρξε αλλά και καταδικάστηκε ως συμμέτοχος των κριμάτων των Ναζί. Και τόσα άλλα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν και αυτός ένας αρτίστας. Τα ευκόλως εννοούμενα παραλείπονται. Για την κοινή γνώμη -και σωστά- ανήκει στους μεγάλους. Όπως και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Και όπως ο Στρατηγός De Gaulle...


...Ο Κώστας Σημίτης δεν είναι βέβαια μια τσίχλα της ιστορίας, που τη μασάει κανείς και κατόπιν την πετά. Κάνει λάθος ο Λάκης Λαζόπουλος που τον χαρακτήρισε έτσι. Ναι
μεν αν είναι κάτι, είναι τσικό της ιστορίας, όμως ποτέ δεν έβγαλε από το μυαλό του την ανέλιξη στο πεδίο των αρτιστών, που έλεγα. Μάλιστα το επιχειρεί με την ευγενική χορηγία -όπως λέγεται- των Αθηναϊκών Μέσων, των οποίων άλλωστε υπήρξε πολυετής κλώνος. Και όχι μόνο των τηλεοπτικών αλλά και Δημοκρατικών εφημερίδων...


Σημείωση {2}, ο. π., Από τους μυγοχάφτηδες των Αθηνών, στην Ελλάδα της Τέταρτης Δημοκρατίας,
http://www.gothess.gr/, Θεσσαλονίκη 13 Σεπτεμβρίου 2007,


Σημείωση {3} Χρ. Κηπουρός, Τέταρτη Δημοκρατία, Συμβόλαιο με τις Περιφέρειες, 36η έκδοση. Η εργασία δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου της Θράκης στην ηλεκτρονική διεύθυνση:
http://alex.eled.duth.gr/kipouros/


Σημείωση {4} Ο εν λόγω όρος είναι επινόηση του συγγραφέα και υπάρχει σε ομότιτλο κείμενο, δημοσιευμένο στα Μέσα Απριλίου 2003 -βλέπε μηχανές αναζήτησης- αμέσως μετά από το λεγόμενο τροχαίο -λέω λεγόμενο, γιατί στην ουσία το προκάλεσε το κράτος, όπως και τα περισσότερα τροχαία, με την απουσία δρόμων- στα Τέμπη, με τα 21 αθώα θύματα μαθητές του Δήμου Αγίου Παύλου Ημαθίας. Πέραν όμως της τραγικότητας των στιγμών και του τοπίου που τον ενέπνευσαν, είναι η μητέρα όλων των γλωσσών, η Ελληνική, που επέτρεψε να εκφραστεί και να συμπυκνωθεί η απουσία της ανάπτυξης, όσο και της πολιτικής παιδείας, σε ένα και μόνο όρο και λέξη κλειδί. Έκτοτε, δεν ήταν και λίγες οι φορές που έγινε πάλι χρήση από τον ίδιο άνθρωπο, της λέξης «Στενώπη», σε αντιπαράθεση με την Ευρώπη, που σύμφωνα με μια ετυμολογική εκδοχή προέρχεται από το «ευρύς» και από το «ορώ», σημαίνοντας αυτόν που βλέπει μακριά. Τα λέω αυτά γιατί υπάρχουν ήδη καταχωρήσεις στο διαδίκτυο αλλά και σε μεγάλες εφημερίδες της Πρωτεύουσας -από τις λεγόμενες Δημοκρατικές- κειμένων από συνδικαλιστές ευγενών υπουργείων μέχρι συνταγματολόγους, που αφού ιδιοποιήθηκαν τη λέξη «Στενώπη» στη συνέχεια οι μεν την έβαλαν εντός του σώματος κειμένων τους, οι δε ως τίτλο άρθρου. Επιπλέον επανειλημμένα. Και χωρίς την οιαδήποτε παραπομπή, όπως θα επέβαλε κάθε στοιχειώδης Ευρωπαϊκή πολιτική παιδεία.


Σημείωση {5}, ο. π., Ναι στα μη κρατικά Πανεπιστήμια αλλά να γίνουν στη μη Αθήνα, βλ. μηχανές αναζήτησης στο διαδίκτυο.


{*} Διετέλεσε από το 1986 έως το 1996 μέλος της Κ. Ε. του ΠΑΣΟΚ και από το 1993 έως το 2000 Βουλευτής Έβρου. Αποχώρησε από την Κ.Ο. το Φεβρουάριο του 1999, με αφορμή την παράδοση του Κούρδου ηγέτη στην Τουρκία.


xkipuros@otenet.gr Θράκη τέλη Οκτωβρίου 2007

Βιολογικοποίηση

Του Πασχάλη Χριστοδούλου {*}


Μπορεί σε πάρα πολλά η Ελλάδα να είναι ουραγός στην Ευρώπη, όμως δεν είναι και λίγα τα εναπομείναντα προικιά από την πλούσια ιστορία της, για τα οποία υπάρχουν βάσιμες δυνατότητες ότι μπορούμε από τα σεντούκια, να τα βγάλουμε στην επιφάνεια. Μια τέτοια περίπτωση είναι η ανάκτηση του διατροφικού μας πολιτισμού. Το θέμα είναι μέσα από ποιο δρόμο μπορεί να γίνει αυτό, και πώς να αποτελέσει τη βάση για μια νέα αγροτική και παραγωγική ανάπτυξη της χώρας. Αρχίζοντας από την αναγέννηση του χωριού.

Μπορεί το θέμα της σημερινής εκδήλωσης να είναι «ποιότητα και ασφάλεια στα τρόφιμα», όμως θα επιτρέψετε να το δω από μια άλλη οπτική γωνία. Με δεδομένο ότι η ποιότητα των ντόπιων τροφίμων είναι συνδεδεμένη με τη μνήμη των φυσικών προϊόντων που επονομάστηκαν βιολογικά, όσο με το μύθο που κουβαλάνε μαζί τους, θα παραμείνω για λίγο στην «ασφάλεια». Η οποία στα αρχαία Ελληνικά είναι το «μη σφάλλεσθαι», «το μη προσκόπτειν στο βάδισμα». Ο δρόμος που κατά τη γνώμη μου είναι ο δρόμος της βιολογικότητας με τελικό και ανώτερο στάδιο, την ομώνυμη κουζίνα. Αυτή που ονομάσαμε, βιολογική γαστρονομία, και η οποία μεταξύ άλλων, εμπεριέχει την πλέον υψηλή προστιθέμενη αξία. Αυτή που όφειλε να είναι η μόνιμη παρτενέρ του Ελληνικού τουρισμού. Αλλά και αυτή που μπορεί να φτάσει μέχρις εκεί που έφτασε η ναυτιλία. Μέχρι τον ουρανό. Εξ ου και ουρανίσκος, ο οποίος μόνο στην Ελληνική γλώσσα, είναι το υποκοριστικό του ουρανού.

Αυτή είναι μια απάντηση απέναντι στη γαστρονομική παγκοσμιοποίηση. Τόσο στη μεταλλαγμένη κουζίνα των ΗΠΑ, όσο στην από ετών προετοιμαζόμενη συστηματικά από το Γαλλικό κολλέγιο αλλά και από άλλους εταίρους, μοριακή γαστρονομία. Κάτι φυσικά που δεν μπορεί να δοθεί με τον τρόπο που επέλεξαν τα Αθηναϊκά τηλεοπτικά Λιόσια με τους όποιους οικότροφους γλάρους τους. Ας μην επεκταθώ στην αφωνία άλλων χώρων, όπως το ημικύκλιο. Ούτε σε πρωτοβουλίες, όπως των ΕΛΤΑ, τα οποία εκδίδουν τη ειδική σειρά «EUROPA 2005» «Γαστρονομία» με γραμματόσημα, όπου εικονίζονται χημικές όσο ξυλώδεις και για αυτό άνοστες ντομάτες.

Αν για την περίπτωσή μας το πρώτο βήμα είναι να αποκτήσουμε πανεπιστημιακές σχολές γαστρονομίας και διαιτολογίας -στην Κρήτη λόγω Μεσογειακής διατροφής-και στη Θράκη -λόγω Πολίτικης κουζίνας- ένα άλλο βήμα είναι η περιφερειακή δομή των οργανισμών πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων. Επιτέλους, όχι άλλη Αθήνα. Να ιδρυθεί στη Θράκη αν όχι στον Έβρο, ένας τέτοιος οργανισμός. Όπως και σε όλες τις περιφέρειες.

Ο κύκλος μπορεί να ανοίγει και να κλείνει μέσα στην Περιφέρεια. Άλλωστε αυτό σημαίνει περιφέρεια στη γεωμετρία. Ότι η αρχή και το τέλος του κύκλου συμπίπτουν. Να μη περάσουμε δηλαδή από τα σημερινά αποικιακά συμβατικά αγροτικά προϊόντα στα επίσης αποικιακά βιολογικά. Από έναν αποικισμό σε έναν άλλο, νεότερης γενιάς.
Θέλω να πω ότι αν η βιολογική κτηνοτροφία είναι έξυπνη μεταποίηση της ομώνυμης γεωργίας, η βιολογική γαστρονομία είναι η πιο έξυπνη μεταποίηση αμφότερων. Τα ίδια ισχύουν με τα αμπέλια και τους οίνους, όπου ναι μεν η περιοχή αυτή συνιστά μια κιβωτό, όμως ποτέ στην ιστορία δε ήταν τόσο λίγες οι εκτάσεις με τους αμπελώνες.


Μέσα από τον Στάφυλο, ένα νέο σύλλογο φίλων του Οίνου και της Αμπέλου, που πρόσφατα ιδρύσαμε σε αυτή την πόλη, αυτό κάνουμε. Μέσα από τις ντόπιες ποικιλίες θέλουμε να προωθήσουμε τη βιολογικότητα. Ήδη τα πρώτα αποτελέσματα είναι ορατά. Ο πρόεδρος του ΚΕΟΣΟΕ αποδεχθείς τις απόψεις και τις επεξεργασμένες προτάσεις μας, προχώρησε δυο φορές μέσα σε λίγα χρόνια, σε πρόταση για χορήγηση, κάτι που έγινε, νέων ποσοστώσεων αμπελώνων οινοποιήσιμων ποικιλιών για την περιοχή, από το εθνικό απόθεμα.

Δεν τα λέω αυτά για να βγάλω κανένα δίσκο. Αλλά για να πείσω, άλλη μια φορά. Για φανταστείτε τι ώθηση μπορούν να δώσουν στην πόλη, ένα Τ.Ε.Ι. οινολογίας και ένα ακόμη γαστρονομίας και διαιτολογίας. Μπορούν κυριολεκτικά να αναστήσουν αυτόν το καθημαγμένο τόπο. Από νέες ποιότητες τσίπουρου και οίνου ως τις παλιές και νέες συνθέσεις για τα ήδη γνωστά ανά το πανελλήνιο Σουφλιώτικα λουκάνικα και καβουρμάδες. Αυτό θα έκανε κάθε Ευρωπαϊκή χώρα. Αυτός είναι ένας μοναδικός τρόπος αξιοποίησης της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς των διατηρητέων της πόλης., όπως εκείνου του Τζίβρε. Αν μη τι άλλο δεν πρόκειται να χρειαστούν κονδύλια για κτίρια. Τα οποία θα είναι από τα πλέον όμορφα στο Θρακικό, αν όχι βορειοελλαδικό χώρο.

Επιτρέψτε όμως να σας πω και κάτι άλλο. Ήρθα εδώ όχι μόνο για το ζήτημα της διατροφής αλλά και γιατί εξέλαβα την πρόσκληση για τη σημερινή εκδήλωση και σαν μια συνάντηση της Ανέμης -αυτού του γνωστού οργάνου της υφαντικής- με μια πόλη της υφαντικής και του μεταξιού. Ναι μεν σας τιμά η σημειολογία η οποία προφανώς σας οδήγησε στην απόφαση της διοργάνωσης των εκδηλώσεων στο συγκεκριμένο τόπο, όμως κάποια άλλη φορά με αξιόλογους και πάλι επιστήμονες, μπορεί να γίνει κάτι ανάλογο με την υφαντική. Σήμερα πρότεινα εγώ σχολές. Τότε ίσως οι εισηγητές να είναι εκείνοι που θα προτείνουν την ίδρυση τμήματος πανεπιστημιακής σχολής βιολογικής υφαντικής, που η έδρα μπορεί να είναι στην Κομοτηνή. Λέω βιολογικής, τόσο λόγω του φυσικού μεταξιού, όσο λόγω των φυσικών χρωστικών.

Πιστεύω ότι η σημερινή παρέμβαση όσο η τελευταία παρέκβαση, επιβάλλονταν. Αυτό διότι αν υπάρξει αναπτυξιακή αναγέννηση για το Σουφλί, αυτή θα έχει μορφή τρισυπόστατη. Στη γαστρονομία, στην οινολογία, όσο στην υφαντική, με το υπόλοιπο μισό του ουρανού σε ισότιμο αν όχι σε πρωταγωνιστικό ρόλο. Δεν αφορά μόνο τους άνδρες αγρότες και τους όποιους επαγγελματίες. Μπορεί να αντιτείνει κανείς, ότι δεν χρειάζονται ψευδαισθήσεις για το τι μπορεί να βγει από μια τέτοια εκδήλωση, αλλά από την άλλη «ο λόγος κυβερνά τα πάντα», έλεγε ένας αρχαίος Έλληνας σοφός.

Μπορεί τα εργοστάσια να μην πήγαν στα χωράφια, όπως λέγονταν κάποτε, όμως τα πανεπιστήμια μπορούν να πάνε τώρα, σε μικρές πόλεις, όπως αυτή. Να γίνουν οι ίδιες νέα εργοστάσια και καθετοποιημένες επιχειρήσεις. Τα λέω όλα αυτά διότι δεν υπάρχει σοβαρή ανάκτηση της ιστορίας και του μύθου, χωρίς ακαδημαϊκά ιδρύματα. Δεν υπάρχουν αξιόλογες ονομασίες προέλευσης ανωτέρας ποιότητας χωρίς αρχέτυπα, που βρίσκονται στην ιστορία. Δεν υπάρχει «ποιότητα και ασφάλεια στα τρόφιμα», χωρίς προηγούμενη εξερεύνηση του δρόμου, που έλεγα στην αρχή. Δηλαδή, χωρίς βιολογικοποίηση.

____________


{*} Παρέμβαση του πρώην Δήμαρχου Σουφλίου, σημεία της οποίας ανέπτυξε κατά την εκδήλωση της μη κερδοσκοπικής εταιρίας «Ανέμη» που έγινε στην ίδια πόλη στις 5 Ιουνίου 2005,

Στη Θράκη των άφωνων θεσμικών

Του Πασχάλη Χριστοδούλου

Ανάμεικτα ήταν τα συναισθήματα τα οποία με κατέλαβαν τις πρώτες στιγμές που η προβοκάτσια του Εχίνου έγινε γνωστή. Είπα όμως να μη μιλήσω γιατί η φόρτιση, αν και καταδεικνύει ύπαρξη ενέργειας, δεν είναι ο καλύτερος σύμβουλος. Σκέφτηκα ότι υπάρχουν οι θεσμικοί εκπρόσωποι της Θράκης και θα μιλήσουν αυτοί. Πέρασε άλλωστε αρκετός καιρός από τα χρίσματα και χρειάζεται επίσης πολύς για τα νέα. Δεν μπορεί να παραμείνουν άφωνοι όπως ήταν όταν ένα κομμάτι του Ελληνισμού, η Κύπρος, δίδασκε αξιοπρέπεια και μας χρειαζόταν όλους στο πλάι της. Στην πορεία αποδείχτηκε ότι εμείς έχουμε ανάγκη από πολιτικές στάσεις όπως αυτή των Κυπρίων.
Είπα ακόμη ότι για τα αυτονόητα, όπως η ύπαρξη των Πομάκων στη Θράκη καθώς και των άλλων μειονοτικών ομάδων οι οποίες προστατεύονται από το άρθρο 45 της συνθήκης της Λοζάννης, τα λόγια περισσεύουν. Αυτό είναι και το πραγματικό περιεχόμενο της πολυπολιτισμικότητας, αυτό ισχύει από άκρου σε άκρο σε όλη τη γηραιά ήπειρο που είναι θεμελιωμένο στις αρχές και τις αξίες του ευρωπαϊκού πολιτισμού όπως και της δημοκρατίας. Η ισονομία και ισοπολιτεία μεταξύ Πομάκων και Τούρκων όφειλε να είναι κοινός τόπος, πρότυπο αναφοράς για τις μειονότητες.
Περίμενα επίσης λιγότερη σπουδή από τους επίσημους της πολιτικής, τόσο τους εν Αθήναις όσο των δικών τους στην Θράκη αλλά και των λεγόμενων Μ.Μ.Ε, να μειώσουν και να περιορίσουν τη σημασία του συμβάντος. Οι αγωνιώδεις εκφράσεις «είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό», «να πέσουν οι τόνοι», «λεπτές ισορροπίες», είναι δηλωτικές του άγχους και της πολιτικής αμηχανίας που κυρίευσε εκείνες τις στιγμές την κυβερνητική όσο αντιπολιτευτική Ελλάδα.
Πέρασαν αρκετές μέρες, το συμβάν του Εχίνου, μιας περιοχής που κατοικείται από Πομάκους, τείνει να ξεχασθεί, αν αυτό δεν έχει γίνει, βοηθούντων και των ΜΜΕ και τίποτε από τα παραπάνω δεν συνέβη. Ούτε οι θεσμικοί εκπρόσωποι της Θράκης μίλησαν ούτε και κανείς πείσθηκε ότι στη Θράκη, η οποία αποτελεί τον παράδεισο παρουσίας και δραστηριότητας των κάθε λογής ΜΚΟ και παρατηρητηρίων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, υπάρχει ισονομία και ισοπολιτεία ανάμεσα σε Πομάκους, Τούρκους και Αθιγγάνους.
Αντίθετα η αστραπιαία ή και προετοιμασμένη παρουσία των προξενικών αρχών, με τα συμπαρομαρτούντα τους από την Κομοτηνή τα οποία επί διήμερο ενημέρωναν την Ελλαδική κοινή γνώμη από τα παράθυρα, στο χώρο του Εχίνου, αποδεικνύουν ότι μόνο τυχαία δεν έγιναν όσα έγιναν. Καταδεικνύουν επίσης την κεμαλική εκδοχή της πολυπολιτισμικότητας στη Θράκη. Και όλα αυτά σε ευρωπαϊκό χώρο και έδαφος στο οποίο η έννοια της αξιοπρέπειας, κατασυκοφαντείται και χλευάζεται.
Θα μπορούσα να πω πολλά. Περιορίζομαι όμως σε ένα λυπάμαι. Κυρίως για την αφωνία των θεσμικών της Θράκης.

Σουφλί 22 Νοεμβρίου 2004

Ούτε Βουλευτές έχουμε ούτε Νομάρχες

Του Πασχάλη Χριστοδούλου*

Αν η αδυναμία διευθέτησης του πιο οξυμένου προβλήματος στην Ευρώπη, του Ελληνικού, οφείλεται σε λόγους πολιτικούς, τότε τα επτά μικρά Θεσσαλόπουλα εκτός από θύματα τροχαίου είναι και πολιτικά θύματα. Κυρίως θα έλεγα τέτοια. Θύματα των αναπτυξιακών επιλογών της χώρας. Όμως δεν φταίει μόνο η Αθήνα.

Υπάρχουν φίλοι που τη δεκαετία του ΄80, όταν η πολιτική Ελλάδα φλέρταρε με τους Ολυμπιακούς, επειδή δεν είχε κάτι άλλο να πει και να κάνει, σωστά διαπίστωναν τις ζημιές που θα προκαλούσε σε όλες ανεξαίρετα τις περιφέρειες. Και πόσο θα χρέωνε τη χώρα. Δυστυχώς οι ίδιοι δεκαπέντε χρόνια αργότερα συνωστίζονταν, όταν δεν έτρεχαν πίσω από την κυρία Αγγελοπούλου.

Είναι ανθρώπινο να θλίβεται κανείς μπροστά σε τέτοιες πολιτικές στάσεις. Όμως το σκέφτομαι εκ νέου και λέω πόσα πρέπει να έχει δει αυτή η γη ώστε να μην ανοίγει σε παρόμοιες περιπτώσεις διαδρομής. Δεν μιλώ βέβαια για την κυρία Αγγελοπούλου. Για τους παλιούς εκείνους φίλους μιλώ.

Και δεν το ανακινώ εγώ το θέμα αυτό των Ολυμπιακών και της σχέσης τους με το πόσο χτύπησε πίσω η ανάπτυξη της χώρας. Και επομένως των περιφερειών της. Και του ΠΑΘΕ και της Εγνατίας κλπ. κλπ. Η ιστορία το επαναφέρει. Και μάλιστα με έναν τραγικότατο τρόπο. Άλλο τώρα το θάψιμο που συστηματικά επιχειρείται για την αποσύνδεση των δυο πραγμάτων. Η αλήθεια όμως είναι πιο πεισματάρα από τους οργανωμένους τηλεοπτικούς και πολιτικούς φενακισμούς.

Αυτοί λοιπόν οι άνθρωποι πώς να μιλήσουν σήμερα; Τι να πουν; Ξέρουν πολύ καλά ποια είναι η κύρια αιτία που προκάλεσε την τραγωδία των Τεμπών. Επίσης τη χθεσινή στα Καμένα Βούρλα. Όπως την αυριανή σε άλλο σημείο του ΠΑΘΕ, της Εγνατίας που κύριος οίδε πότε θα ολοκληρωθεί ή και άλλων δρόμων. Θα σιωπούν μέχρις ότου να κοπάσει η μπόρα. Μετά θα επιστρέψουν δριμύτεροι με φλογερούς περιφερειακούς λόγους. Ίσως και να εκμυστηρευτούν για το ποιο πρότυπο διαδρομής τους εμπνέει.

Όμως ποια είναι η σημερινή τους έκφραση περιφερειακής αλληλεγγύης; Τόσο στη Θεσσαλία όσο στη Στερεά; Καμία. Όπως καμία δεν εξέφρασαν και σε μια άλλη ιστορική περιφέρεια του Ελληνισμού, τον περασμένο Απρίλιο. Δεν είχαν να πουν ένα έστω καλό λόγο για τον νέο Κυπριακό αγώνα. Βρήκαν όμως χρόνο να γειτονέψουν τους εξ ανατολών φίλους τους. Να χαχανίσουν. Κατά τα υπόλοιπα, αγάλματα. Είτε στα Νομαρχιακά Συμβούλια είτε στο Κοινοβούλιο. Τόσο οι μεν όσο οι δε.

Αυτή λοιπόν είναι η περιφερειακή πολιτική Ελλάδα. Ας μου πει κάποιος ότι δεν είναι. Ποιοι Νομάρχες και ποιοι Βουλευτές. Σώματα υπάρχουν και καρέκλες και έτερον ουδέν. Γιατί αν υπήρχε κάτι άλλο το πρώτο που όφειλαν να κάνουν ήταν να προκαλέσουν μια συζήτηση. Ποια είναι τα αίτια. Αν συνδέονται με την πολιτική. Πορίσματα χιλιάδες, πόρισμα όμως πολιτικό δεν υπάρχει κανένα.

Και αφού δεν έχουν μπόι να το κάνουν πρόταση στη Βουλή, ας το έκαμναν στα Νομαρχιακά Συμβούλια οι έτεροι των προκαθημένων αξιωματούχων των Νομών. Η τραγωδία των Καμένων Βούρλων θα αποτελούσε τότε την αιτία να επανέλθει εκ νέου το Περιφερειακό στην ημερήσια διάταξη. Αν μη τι άλλο θα βοηθούσαν τα κόμματά τους. Αφού αναλάβουν τις πολιτικές ευθύνες τους να αναγεννηθούν. Εννοείται να μη διανοηθούν Κυβερνώντες να ξαναβάλουν χέρι στα παγκάρια των περιφερειών.

Ίσως τότε να άρχιζαν να ησυχάζουν οι αθώες ψυχές των χθεσινών, των σημερινών όσο των αυριανών τραγικών θυμάτων του ΠΑΘΕ και του κάθε ΠΑΘΕ. Γιατί η απόδοση δικαίου δεν είναι μόνο η ποινική. Έστω και αν οφείλει, που είναι ορθό απολύτως, να είναι αυστηρότατη. Υπάρχει όμως και μια διαφορετικής κλίμακας απόδοση δικαίου. Η πολιτική και η ηθική. Γι αυτήν οφείλει ένα πολιτικό πρόσωπο να αγωνίζεται πρωτίστως. Ποιος όμως. Ούτε Βουλευτές έχουμε ούτε Νομάρχες.

* Ήταν υποψήφιος Νομάρχης Έβρου στις εκλογές του 2002

Το κείμενο γράφτηκε με αφορμή τη λυσσώδη έως λυσσασμένη προσπάθεια των αθηναϊκών ΜΜΕ να μεταφέρουν τις ευθύνες από τους πραγματικά υπεύθυνους της τραγωδίας, στο Μαλιακό σήμερα, στα Τέμπη χθες, ένας θεός ξέρει αύριο που, στην περιφέρεια. Ταυτόχρονα και στην αφωνία των θεσμικών της περιφέρειας. Άραγε ποιόν εκπροσωπούν; Δεν έχουν λίγη τσίπα να αντιδράσουν όταν ακούν εκείνο το προκλητικό κλισέ «το μαχαίρι θα φτάσει ως το κόκαλο»; Οι πολίτες που το έχουν ακούσει πλείστες όσες φορές από τη ΡΙΚΟΜΕΞ, το ναυάγιο με το ΣΑΜΙΝΑ, μέχρι το τελευταίο τραγικό στο Μαλιακό αντιδρούν σκωπτικά λέγοντας ότι το φιλέτο δεν έχει κόκαλο. Το ίδιο όμως σιωπούν και στην υπεξαίρεση πόρων από την περιφέρεια στο λεκανοπέδιο. Τα Τέμπη, το πέταλο στο Μαλιακό όπως και άλλες περιπτώσεις μπορεί να μην γίνουν ερινύες, γιατί αυτές προϋποθέτουν συνείδηση. Είναι όμως τα επίχειρα της αφωνίας τους.

Σουφλί 29 Σεπτεμβρίου 2004

Δευτέρα 22 Οκτωβρίου 2007

Μια σημαιοφόρος χωρίς σημαία. Η αυτοδιοίκηση

Του Πασχάλη Χριστοδούλου {*}


Εμφανίζεται ολοένα και πιο συχνά, εν όψει του συνεδρίου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων, το αίτημα για τον αιρετό περιφερειάρχη. Νομάρχες αλλά και Δήμαρχοι, από όλες τις πολιτικές μπάντες, και όλες τις περιοχές της χώρας, ακόμη και από την πρωτεύουσα, το προβάλουν και δείχνουν να το διεκδικούν.

Από μια άποψη είναι καλό αυτό. Μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί ανάδειξη ενός ζητήματος που αν μη τι άλλο επείγει για ολόκληρη την περιφερειακή Ελλάδα. Επίσης την ίδια τη Δημοκρατία.

Από την άλλη όμως όπως μπαίνει, δεν μπαίνει. Μένει στο επίπεδο πλατωνικής σχέσης με τον περιφερειακό θεσμό. Δεν έχει κανείς τους επεξεργαστεί το πώς. Το «ναι, αλλά πως» γίνεται άλλη μια φορά επίκαιρο ερώτημα. Όχι ότι η αυτοδιοίκηση δεν έχει σημαιοφόρους. Έχει και μάλιστα πολλούς. Σημαίες όμως δεν έχει.

Αν μάλιστα συνδυαστεί με την Δημοκρατία, της οποίας σαφέστατα αποτελεί την άλλη όψη, τότε για να γίνει σημαία το περιφερειακό, πρέπει να γράφει και κάποια πράγματα επάνω της. Γιατί άμα είναι λευκή, δεν είναι καλός οιωνός. Βούτυρο στο φιλί της όποιας κυβέρνησης.

Το πρώτο από αυτά είναι ότι ο θεσμός του αιρετού περιφερειάρχη όσο του επίσης αιρετού περιφερειακού συμβουλίου, μπορεί να αναζωογονήσει την, από όλους τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, ομολογημένα ημιθανή αν όχι και κλινικά νεκρή Δημοκρατία της αντιπροσώπευσης. Το τηλεοπτικό της υποκατάστατο επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές. Και ως τέτοιο ζήτημα χρειάζεται να αναζητηθεί καθώς και να διεκδικηθεί μέσα από άλλες μορφές Δημοκρατίας.

Μια από αυτές είναι η άμεση. Η πρόταση του Δημοψηφίσματος. Τόσο για το ναι ή το όχι στον θεσμό του εκλεγμένου περιφερειάρχη όσο τον αριθμό των ιστορικών όσο ταυτόχρονα λειτουργικών περιφερειών. Αυτό να βάλουν στις συναντήσεις με τους υπουργούς. Αλλιώς ας κατεβαίνουν στην Αθήνα για τα άλλα τους ζητήματα. Γι αυτό θα ξοδεύονται αν μη τι άλλο, τζάμπα.

Αν συνεχίσουν με τον ίδιο τρόπο επιπλέον τα πυρά είναι άσφαιρα. Αν δεν κάνουν και καλό μέχρις ενός σημείου, όταν ακούγονται. Καλό εννοείται σε αυτούς που παθαίνουν αλλεργία όταν το σκέπτονται. Είτε είναι κυβερνώντες είτε αρχηγοί που παλαιόθεν διακονούν τον Αθηναϊσμό. Τα χωριά φαντάσματα των περιφερειών έχουν πολλούς αυτουργούς που τα προκάλεσαν. Δεν τα έκανα εγώ.

Έτσι ερμηνεύεται άλλωστε γιατί για το συγκεκριμένο ζήτημα, η παρουσίασή του από τους τελευταίους ακολουθεί δρόμους ήπιας μορφής ενεργειών. Είναι επειδή ούτε οι ίδιοι το θέλουν. Τα λεγόμενα κόμματα είναι πλασμένα κατ’ εικόνα της έδρας τους.
Όσο για τους θιασώτες της επανίδρυσης, αυτό που φαίνεται ότι έχουν στο μυαλό τους είναι το μοντέλο περιφερειών ιδρυμάτων χρόνιων παθήσεων. Όπως ήταν δηλαδή.

Η συναδελφικότητα όσο κυρίως ο πολιτικός σεβασμός προς τους θεσμούς που εκπροσωπούν οι άνθρωποι της αυτοδιοίκησης επιβάλει να τους πούμε να θέσουν τα πράγματα όπως έχουν. Να πουν την αλήθεια στο συνέδριο τους. Το ζήτημα του νέου περιφερειακού θεσμού είναι όχι μόνο αναγκαίο αλλά και η προσφυγή στην άμεση Δημοκρατία όσο και το Δημοψήφισμα θα συγκεντρώσει την πάνδημη συγκατάθεση. Όλο δε αυτό όχι μόνο να γίνει ψήφισμα αλλά και να επεξεργαστεί ένα σχέδιο του πως μπορεί καλύτερα να προχωρήσει. Ας μη χορέψουν φέτος κάποιοι εκ των συνέδρων.

Το κράτος έχει χιλιάδες νόμους. Οι πολίτες δεν έχουν κανέναν. Ε, είναι η ώρα να αποκτήσουν. Να κυβερνηθούν από ανθρώπους του τόπου τους. Ένας λόγος που η Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση δεν ανταποκρίθηκε είναι ότι οι άνθρωποί της αποτελούν επέκταση των διακόνων που έλεγα πιο πάνω. Καλύτερα από όλους το ξέρουν και οι ίδιοι. Όπως και συνάδελφοί τους από τον προηγούμενο βαθμό.

Όμως αν ο αγώνας αυτός ευοδωθεί , δεν θα περιοριστεί στην ανάσταση της Δημοκρατίας ή στην εγκαινίαση μιας νέας αναπτυξιακής εποχής για την σημερινή καθημαγμένη περιφέρεια. Την Ευρωπαϊκή ουραγό. Ούτε θα συγχωρέσει μόνο τις τοπικές και νομαρχιακές αμαρτίες που δεν είναι και ευκαταφρόνητες, όπως και των εν Αθήναις προϊσταμένων τους, που έφεραν τη χώρα στην περιφερειακή κατάρρευση όπως όσοι σιγόνταραν τις επιλογές αυτές με κραυγαλέο παράδειγμα το Ολυμπιακό όραμα και σημερινό καμάρι.

Θα μπουν στην άκρη όλα αυτά. Γιατί ένα καινούργιο κεφάλαιο θα ανοίξει για την ιστορία του τόπου. Αυτή τη φορά η αλλαγή της σελίδας θα έχει να κάνει με την ίδια τη Δημοκρατία. Το πέρασμα από την τρίτη στην τετάρτη. Και τέτοια ζητήματα δεν εμφανίζονται κάθε μέρα. Ούτε κάθε χρόνο ή έστω κάθε δεκαετία. Εκτός και όταν μιλάνε για νέα εποχή ή νέους κύκλους, οι επικεφαλείς, αντί της χώρας, εννοούν τον εαυτό τους.

___________


Σουφλί, Οκτώβριος 2004

Μια από τις νέες Εγνατίες. Η αριστοκρατική

Του Πασχάλη Χριστοδούλου*

Η διοργάνωση σε χωριουδάκια, όπως λέγονται, ακόμη και υψηλότατου επιπέδου κοινοτικών διασκέψεων, αποτελεί Ευρωπαϊκό θεσμό. Η Ελλάδα και στο σημείο αυτό έρχεται τελευταία και καταϊδρωμένη. Το εδώ σήμα κατατεθέν είναι: μονοκετρικότητα uber alles. Άντε το πολύ πολύ να γίνει κάτι σε κάποιο νησί του Ιονίου ή του Αιγαίου. Αν κανείς περιφερειακός, πόσο μάλλον τοπικός θεσμός, πρότεινε τη διοργάνωση μιας διεθνούς, υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή άλλου διεθνούς οργανισμού συνάντησης συμποσίου ή ακόμη και κάτι άλλο, δεν αποκλείεται να αναθεματιστεί ως μικρομεγαλισμός, από τους θεματοφύλακες του μονοκεντρισμού, που έλεγα πριν.

Κάθε φορά που ανακινείται θέμα για τη Θράκη, όπως όλος αυτός ο θόρυβος γύρω από την επίσκεψη Ερντογκάν, ο νους των πολιτών πηγαίνει στο ότι επί δεκαετίες δεν έγινε τίποτε σοβαρό στην περιοχή. Ότι τα ευρωπαϊκά πακέτα που ήταν για εδώ, έστω και εκ των υστέρων, δια της πλαγίας των ανακατανομών, κατηφόριζαν πάντοτε προς την πρωτεύουσα, όταν δεν αλληθώριζαν ευθύς εξ αρχής προς αυτήν. Οι υπαίτιοι, κυρίως οι απελθόντες, δεν θα έπαιρναν μικρότερο βαθμό από την ανάπτυξη αν δεν υπήρχε η πολιτική. Αν το μεγάλο όραμα του 2004, τόσο των μεν όσο των δε, είχε ως παράπλευρη απώλεια το αντίο στις επενδύσεις στην περιοχή, με την ιστορία να βάζει κουλούρι, στην πολιτική τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα.

Το μειονοτικό είναι ένα από τα θέματα που επιβεβαιώνουν την πλήρη απουσία πολιτικής. Γι αυτό το ζήτημα υπάρχουν δικαιωμένα γραπτά φίλων, τόσο παλιά όσο επίσης πρόσφατα, χθεσινά. Δεν γνωρίζω αν κάποιοι κάτω τα διαβάζουν αλλά ξέρω ότι πνίγονται σε ένα κουτάλι νερό. Αντί να δεσμεύσουν τον κοινό τους φίλο και να τον καταστήσουν υπεύθυνο για όποια πιθανή εκτροπή, κάθονται και κάνουν άλλα αντί άλλων. Ο ένας εξαγγέλλει απαντητικά ταξίδια καίγοντας τα ως χαρτιά. Ο άλλος διαγράφει κατ αρχήν μονοκονδυλιά την χρόνια διαδρομή του καθιστάμενος κήνσορας για 24 ώρες για να επανέλθει στην πεπατημένη του. Τα βλέπουν αυτά οι Θράκες και καταλαβαίνουν πολλά περισσότερα. Κυρίως όμως τα βλέπουν από μέσα, και μάλλον θα μειδιούσαν αν δεν υπήρχε αυτό το νέο είδος διπλωματίας των πολιτικών κειμένων, που έρχεται να καλύψει τα θεσμικά διπλωματικά και πολιτικά κενά. Η στροφή της αξιωματικής αντιπολίτευσης από την ανησυχία στο ευπρόσδεκτο, μέσα σε μια ημέρα, προφανώς συνδέεται με την αποφυγή συστάσεων στο φίλο, όπως της είχε προταθεί.

Τον περασμένο Δεκέμβρη, σε ιστορική πόλη της Ιαπωνίας, έλαβε χώρα υπό την αιγίδα της U.N.E.S.K.O. το δεύτερο νομίζω παγκόσμιο συμπόσιο για τον νουμερικό δρόμο του μεταξιού, όπως ονομάζεται. Οι Ιάπωνες λίαν έξυπνα ποιούντες, πέραν των προετοιμασιών των μελετών τους να γεφυρώσουν υποθαλάσσια το νησί τους με την Κορέα καθώς και την παλιά πρωτεύουσα της Κίνας Χσιάν, ώστε να αποτελέσουν έτσι προέκταση του κλασσικού δρόμου και σιδηρόδρομου του μεταξιού, έκαναν ακόμη ένα μεγάλο βήμα. Επέκτειναν τον ίδιο αυτό δρόμο στο πληροφορικό και πολιτισμικό ταυτόχρονα πεδίο. Αυτό στην ουσία σημαίνει η διοργάνωση του συμποσίου που είπα.

Το ότι η Εγνατία είναι η πρώτη μας αναπτυξιακή αγάπη είναι σε όλη την Ελλάδα γνωστό. Όπως επίσης είναι γνωστές οι πρωτοβουλίες μας για την σιδηροδρομική και την ενεργειακή της εκδοχή. Την ακαδημαϊκή, την αμπελοοινική, τη γαστρονομική. Ότι αποτελεί έναν ιστορικό κλάδο του δρόμου του μεταξιού που ενώνει την παλιά με τη νέα Ρώμη. Επίσης τον πολλαπλό εκείνο διευρωπαϊκό άξονα, Κωνσταντινούπολης, Πυθίου, Ηγουμενίτσας, Οτράντο, Ρώμης που τον ονομάσαμε No XI και που οι χώρες δια των οποίων διέρχεται έχουν να ωφεληθούν τα μέγιστα από την συμπερίληψή του ως σιδηροδρόμου, στο τέταρτο κοινοτικό πλαίσιο.

Η πόλη του Σουφλίου με την περιοχή του αποτελεί μια διπλή κιβωτό. Τόσο του Θρακικού αμπελώνα όσο του Ελλαδικού μεταξιού. Πρόσφατα μια ομάδα από νέους ανθρώπους ιδρύσαμε σύλλογο αμπέλου και οίνου και μέσα στις ευγενείς φιλοδοξίες που έχουμε είναι η οικοδόμηση της αμπελοοινικής Εγνατίας και γιατί όχι και της γαστρονομικής Εγνατίας. Η λέξη συμπόσιο είναι για πολλούς λόγους συγγενής προς την πόλη αυτή, όπως κυρίως στην αμπελοοινική οδό. Πέραν των αναπτυξιακών, πολιτικών και συμβολικών λόγων δηλαδή, υπάρχει επίσης αντίκρισμα ετυμολογικό όσο και ουσιαστικό ως προς τις διοργανώσεις περιφερειακών, εθνικών, ευρωπαϊκών ή διεθνών συμποσίων. Τόσο οι υπαρκτές υποδομές μπορούν να βελτιωθούν ώστε να ανταποκριθούν, όσο το ανεπανάληπτο φυσικό περιβάλλον στη Δαδιά δεν αποτελεί αμελητέα ποσότητα. Απεναντίας, μαζί με τα Θρακικά Τέμπη είναι το πλέον όμορφο μέρος της περιοχής. Ας μη πάμε τώρα στην ιστορία ή στην κλασσική Ελλάδα.

Το πρώτο που προτείνουμε να γίνει μέσα στο τρέχον έτος αν όχι εξάμηνο, είναι ένα συμπόσιο για το διευρωπαϊκό άξονα No XI ως σιδηροδρομικό. Αντικειμενικός σκοπός είναι η ένταξη στο επόμενο πακέτο. Είναι λογικό όσο και αναγκαίο, το εθνικό επίπεδο να προηγηθεί του διεθνούς. Οι Νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις της Θράκης, της Μακεδονίας και της Ηπείρου μπορούν μαζί με τα επιμελητήρια να αναλάβουν να το διοργανώσουν από κοινού. Ο αγώνας για την οδική Εγνατία μπήκε σε ένα δρόμο, ο αγώνας για τη σιδηροδρομική Εγνατία συνεχίζεται. Χάσαμε πολλά τρένα ως τώρα. Ας μη το χάσουμε και αυτό. Κυρίως όμως δεν πρέπει να χάσουμε χρόνο. Στα τέλη Ιουνίου οι αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρόκειται να λάβουν οριστική μορφή.
Γι αυτό είχαμε άλλωστε ζητήσει την εξ αρχής διαμόρφωση του Έβρος 2010. Ορίστε ούτε πέντε μήνες πέρασαν και όχι μόνο δεν το μνημονεύει κανείς αλλά αμφιβάλλω αν του γίνει και μνημόσυνο. Ενώ με την Εγνατία, είμαστε και πάλι εδώ. Και μάλιστα με πολλές Εγνατίες.

Αργότερα μπορεί να επαναληφθεί σε διεθνές επίπεδο. Όπου το αντικείμενο των συζητήσεων των αυτοδιοικήσεων τόσο της δικής μας χώρας όσο των γειτονικών, θα επεκταθεί τόσο στον τουρκικό κλάδο Μακρά Γέφυρα Κωνσταντινούπολη, όσο στον Ιταλικό, Οτράντο Ρώμη. Πρόκειται για συγκεκριμένο μέτρο και πρόταση. Μιλούν για Μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης με την Τουρκία. Να ένα. Πρώτο και καλύτερο. Όχι μόνο μέτρο εμπιστοσύνης αλλά και μέτρο θεμελίωσης της Ενωμένης Ευρώπης. Αυτό έπρεπε να βάλουν οι κυβερνώντες στην αναπτυξιακή ατζέντα των συζητήσεων τόσο με τον εκ Δυσμών όσο με τον εξ Ανατολών φίλο τους που πρόκειται να επισκεφτεί το ερχόμενο Σάββατο την περιοχή της Θράκης.

Το άλλο που έχω να προτείνω είναι ένα απευθείας διεθνές συμπόσιο στην ίδια πόλη για τον πολιτισμικό όσο πληροφορικό κλάδο του δρόμου του μεταξιού που επίσης ταυτίζεται με την πολιτισμική και ταυτόχρονα πληροφορική Εγνατία. Θα μπορούσε να ονομαστεί digital Εγνατία ή digital silk rout. Όμως αυτή η λέξη έχει καεί. Κάποιοι μπορούσαν να μιλήσουν για εξευγενισμένες μορφές πληροφορικού δρόμου του μεταξιού μέχρι και για τον πολιτισμικό δρόμο τεσσάρων αυτοκρατοριών. Θα λέγαμε ότι πρόκειται για τον επί του παρόντος και του μέλλοντος -όχι βέβαια του απώτατου- αριστοκρατικό δρόμο του μεταξιού, με την κλασσική φυσικά έννοια του όρου. Ενός δρόμου που το Ελλαδικό του τμήμα είναι η ομώνυμη ιστορική οδός. Μια από τις νέες Εγνατίες. Η αριστοκρατική.

Σουφλί 5-5-2004

Η αμπελοκαλλιέργεια υπό δυσμένεια

Του Πασχάλη Χριστοδούλου*

Με το που στράγγισαν τα νερά του κατακλυσμού,
"ήρξατο Νώε άνθρωπος γεωργός γης και εφύτευσεν αμπελώνα"
(Γένεσις, θ' 20).

Ελάχιστες γνώσεις μυθολογίας και ιστορίας για τον τόπο μας απαιτούνται για να γνωρίζει κανείς ότι η Θράκη υπήρξε η πατρίδα, του παγκοσμιοποιημένου θεού του κρασιού, του Διόνυσου. Γι’ αυτό φρόντισε κι ο Ίωνας ποιητής, ο Όμηρος, με την αναφορά του, στην Οδύσσεια και στον Μαρωνίτη οίνο με τον οποίο ο πολυμήχανος Οδυσσέας μέθυσε τον Κύκλωπα απελευθερώνοντας τον εαυτό του αλλά και τους συντρόφους του. Ακόμη οι Θράκες ως δεινοί καλλιεργητές και οινοπαραγωγοί εμφανίζονται να είναι οι αποκλειστικοί προμηθευτές των Ελλήνων κατά τους Μυκηναϊκούς χρόνους, σύμφωνα πάντα με τον Όμηρο στην Ιλιάδα.

Αν όμως τα παραπάνω κινούνται στο χώρο της βίβλου και της μυθολογίας, ο αμπελώνας της Μαρώνειας, του Σουφλίου, της Σαμοθράκης, του Τριγώνου είναι μια υπαρκτή και αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα. Ποιος δεν γνωρίζει το τσίπουρο του Σουφλίου που με το μετάξι του αποτελούν στοιχεία μιας ισχυρής παρουσίας στον παγκοσμιοποιημένο χώρο. Άλλωστε αυτό μαρτυρεί και η πρόσφατη ιστορία του, όταν οι δυο αυτές δραστηριότητες είχαν καταστήσει το Σουφλί οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο στην ευρύτερη περιοχή. Οι δέκα και πλέον ποικιλίες σταφυλιών που καταγράφονται όχι μόνο στον ελληνικό αμπελογραφικό άτλαντα (1) αλλά και σε άλλες επιστημονικές εκδόσεις και αναφέρονται στο Σουφλί μαζί με πολλές ακόμα της ευρύτερης περιοχής του Έβρου και της Θράκης. Ο γιορτασμός του Αγίου Τρύφωνα, του προστάτη των αμπελιών στα Δίκαια, αποδεικνύουν του λόγου του αληθές. Αναδεικνύουν ταυτόχρονα και την ανάγκη δημιουργικής και παραγωγικής επιστροφής στη μυθολογία και στην ιστορία.

Οι Γάλλοι δεν είχαν το μύθο, το δημιούργησαν. Έτσι πρωταγωνιστούν εδώ και αρκετές δεκαετίες στην παγκόσμια αγορά των κρασιών. Φρόντισαν γι’ αυτό να δημιουργήσουν όλη εκείνη την απαραίτητη επιστημονική υποδομή. Αυτό το μύθο επιχειρεί να οικειοποιηθεί και η Βουλγαρία με την προσπάθεια κατοχύρωσης κρασιού με ονομασία προέλευσης trakia. Στη χώρα μας, την πατρίδα του Διόνυσου, δεν υπάρχει ακόμη μια πανεπιστημιακή σχολή οινολογίας ούτε καν για μεταπτυχιακό. Η ύπαρξη σχολής οινολογίας στο πανεπιστήμιο της Ρωμανίας δίπλα στην υπό αναμπέλωση Μαρώνεια, τμήματος οινολογίας και μουσείου οίνου(2) στο Σουφλί στην κιβωτό του αμπελώνα του Έβρου, συνιστούν μια σοβαρή πολιτική ώστε η Θράκη να γίνει και πάλι αμπελόεσσα. Ταυτόχρονα αποτελούν τα θεμέλια μια αγροτικής αναγέννησης αφού η Θράκη ως ιστορικός δικαιούχος της πολίτικης κουζίνας αλλά και παράδεισος γευστικών και ποιοτικών αγροτικών προϊόντων, μπορεί να αναδειχθεί σε πρότυπο γαστρονομικής παρουσίας σε παγκόσμιο επίπεδο.

Αντ’ αυτών όμως στα προηγούμενα χρόνια προωθήθηκαν οι επιδοτούμενες εκχερσώσεις αμπελώνων και δεν έγινε καμιά προσπάθεια καταγραφής των τοπικών ποικιλιών. Έτσι σήμερα κι ενώ ο Έβρος βρίσκεται εκτός των διαδικασιών αναμπέλωσης και τα στρέμματα που εγκρίθηκαν για τη Ροδόπη είναι στάχτη στα μάτια, «ευγενικός» εκπρόσωπος της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Έβρου δηλώνει ανερυθρίαστα ότι δεν είχαμε τοπικές ποικιλίες(3). Δεν χρειάζεται να του πει κανείς ότι αν είχαμε αμπελώνες, τοπικούς οίνους και οινοποιεία δεν θα χρειαζόμασταν καμιά κατανομή ποσοστώσεων. Όπως δεν χρειάζονται να περιμένουν την κατάρτιση του αμπελουργικού μητρώου, που κύριος οίδε πότε θα γίνει, οι Σουφλιώτες αγρότες ώστε να προχωρήσουν στην αναμπέλωση του ημιορεινού αγροκτήματος. Ήδη το πράττουν με ποικιλίες τοπικές που τις γνωρίζουν από τους παππούδες τους και όχι από τους «ειδικούς» ή τους μορφωτικά ανεπαρκείς πολιτικούς. Γνωρίζουν επίσης πολύ καλά αυτοί και όχι οι επίσημοι της πολιτικής στην περιοχή, ότι στο Σουφλί στις αρχές του προηγούμενου αιώνα λειτουργούσε το οινολογικό εργαστήρι του Παπατσιλέκα.

Δεν ανήκω σ’ αυτούς που τις μεταφυσικές τους ανησυχίες τις μεταφέρουν στην πολιτική ούτε σ’ όσους ελπίζουν ή προσδοκούν σε θαύματα. Αντίθετα πίστευα και συνεχίζω να θεωρώ ότι ο ρεαλισμός, η μορφωτική κυρίως επάρκεια, η ιστορική μνήμη, η ηθική και η ανάλυση των σύγχρονων δεδομένων, αποτελούν τις θεμελιώδεις αρχές της πολιτικής. Ακόμα, η αγάπη για τον τόπο, τη χώρα, τους πολίτες, είναι το υπόβαθρο πάνω στο οποίο διαμορφώνεται το όραμα και το σχέδιο. Αλλά πως μπορείς να αγαπάς τον τόπο σου και να μένεις άφωνος, άρα να γίνεσαι συνεργός, στην καταβαράθρωσή του;

Η επεξεργασία και η μεταφορά στην Ε.Ε. του αιτήματος για την αναβίωση του θρακικού αμπελώνα, μπορεί να αξιοποιήσει όλα εκείνα τα πλεονεκτήματα που αφορούν το έδαφος, το κλίμα, τη μυθολογία, τον πολιτισμό, την ηθική και την ανάπτυξη. Ποιος όμως θα το πράξει; Οι συμπολιτεύσεις αλλά και οι συμπολιτευόμενες αντιπολιτεύσεις με τους κατά καιρούς εκπροσώπους τους σε όλους τους θεσμούς, από τα δημοτικά συμβούλια μέχρι και το ευρωκοινοβούλιο σιώπησαν και σιωπούν(4). Η ανυπαρξία δράσεων στο ΠΕΠ της περιφέρειας ΑΜΑΘ(5) που αφορούν στην αμπελοκαλλιέργεια δεν συνιστά όνειδος μόνο για τους καϊμακάμηδές της αλλά και όσους υπηρέτησαν και υπηρετούν τη λογική αυτή. Ακόμα και σε όσους την ανέχονται.

Το Φθινόπωρο την εποχή του Οινοπίωνα, γιου του θεού Διόνυσου, που είναι η προσωποποίηση του τρύγου, τότε που το μπρούσκο του Σουφλίου αποτελεί ελκτικό παράγοντα και οι άμβυκες, με την άνιση μεταχείριση από το Υπουργείο Οικονομίας σε σχέση με άλλους στην υπόλοιπη χώρα, αποστάζουν το γνωστό τσίπουρο, εμείς με πολιτικές πρωτοβουλίες θα φέρουμε το αμπέλι στο κέντρο της πολιτικής. Γιατί σύμφωνα με τον Αριστοτέλη ο άνθρωπος δεν είναι μόνο ζώον πολιτικό. Είναι και η ηθική αναπόσπαστο μέρος της πολιτικής και αυτοί που έδωσαν εξετάσεις στη Θράκη και απέτυχαν δεν έχουν ούτε ηθική ούτε και πολιτική. Και δεν τα έχουν επειδή δεν έχουν ιδέες, άρα δεν μπορούν να κυβερνούν. Το ζήτημα δεν είναι αν πιστεύουν στην ανάπτυξη του τόπου ή όχι αλλά αν μπορούν να την πετύχουν(7). Η ιστορία απέδειξε ότι δεν το μπορούν.

(1). Οι ποικιλίες Αλπονουρά, Άσπρο Μυρωδάτο, Βουλγαρούδια, Καρναχαλάδες, Κερατσούδα, Παπάς, Τσουγιάννηδες, Μπογιαλαμάδες, Όψιμο Σουφλίου (Ραζακί ανατολίτικο) κ.ά. αναφέρονται στους «δρόμους του κρασιού»http://www.wineroads.gr/Varieties/Greek/VarietiesIndex.htm
και στον αμπελογραφικό άτλατντα του Χαραλ. Κοτίνη, έκδοση του Υπουργείου Γεωργίας, 1985
(2). Μιχάλη Χαραλαμπίδη, «Αγροφιλία – Αγροτική Αναγέννηση – νέα αγροτικότητα»,Εκδόσεις,Γόρδιος.
(3). Εφημ. «ΠΡΩΤΗ» αριθμ. Φυλ. 254 28 Μαΐου 2003 «ΕΞΑΙΡΕΣΗ ΤΩΝ ΑΜΠΕΛΩΝΩΝ ΤΟΥ ΕΒΡΟΥ ΑΠΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ»
(4). Η συμπεριφορά του δημάρχου Σαμοθράκης κ. Χανού δυστυχώς δεν είχε συμμάχους στον χώρο της Αυτοδιοίκησης. Εκεί βασιλεύει ο εφησυχασμός και η λογική του παραγοντισμού και της ετεροδιοίκησης.
(5). ΠΕΠ περιφέρειας ΑΜΑΘ http://www.ypes.gr/periferiakh.htm
(6)http://www.oinopion.gr/gr/legend.html
(7) «Η περίπτωση του Μαρωνείτη οίνου» του Χρήστου Κηπουρού http://alex.eled.duth.gr/
Θράκη, Ιούνιος 2003

Σουφλί, πορεία στο δρόμο του μεταξιού.

Του Πασχάλη Χριστοδούλου*

Λίγες παρόμοιες ταυτίσεις παρατηρούνται σε πόλεις της υπόλοιπης χώρας με τα προϊόντα που παράγονται σ’ αυτές. Θυμίζουμε τη Χίο με τη μαστίχα, καθώς και την Καστοριά με τη γούνα. Η τελευταία αυτή είναι πιο κοντινή περίπτωση με τη δική μας. Αυτό διότι, πέραν των άλλων, είναι η συγκεκριμένη σχέση της Μακεδονικής πόλης που έχει επηρεάσει τόσο το περί αισθητικής μέτρο όσο την ίδια την ομορφιά της. Το αυτό συμβαίνει με την διασωθείσα αρχιτεκτονική μορφή του Σουφλίου.

Τα Σουφλιώτικα αρχοντικά -προϊόντα πλουτισμού εν πολλοίς από ντόπιες επιχειρήσεις μεταξιού- αποτέλεσαν πρότυπα για μεγάλη περίοδο στο παρελθόν. Όπως ακόμη και σήμερα αποτελούν δίχτυ αντίστασης στην ασχήμια που κατακλύζει τις υπόλοιπες Θρακικές πόλεις. Όπως, κατά μια ευτυχή συγκυρία, όμορφος και πρότυπος υπήρξε και ο αγώνας χιλιάδων συμπολιτών εργατών και παραγωγών μεταξιού, κατά την περίοδο του μεσοπολέμου. Πρώτος μάλιστα διδάξας τους αγώνες των καπνοπαραγωγών της Ξάνθης και της Καβάλας όσο επίσης το εργατικό κίνημα της Θεσσαλονίκης με τον αλησμόνητο Μάη της.

Όσοι έχουν εντρυφήσει στις σελίδες της ιστορίας θα γνωρίζουν ότι η από χιλιετίας και πλέον δραστηριότητα στο μετάξι στην ευρύτερη περιοχή της Θράκης και της Μικράς Ασίας, άρχισε σταδιακά να φθίνει με τους εκτοπισμούς των Ελλήνων από τα εδάφη της Μ. Ασίας. Στο Σουφλί υπήρξε συνέχεια αυτής της δραστηριότητας για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα γεγονός που το είχε καταστήσει οικονομικό, εμπορικό και πολιτισμικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής μέχρι που λόγοι στους οποίους δεν είναι του παρόντος να αναφερθούμε προκάλεσαν συρρίκνωση της παραγωγής.

Οι απόπειρες ανάκαμψης που έγιναν τα επόμενα χρόνια από το Δήμο Σουφλίου ελάχιστα απέδωσαν. Η αποσπασματικότητά τους, η καχυποψία ακόμα και η εχθρική στάση των πολιτών που υπήρξαν παραγωγοί στο παρελθόν, αλλά και το υψηλό κόστος που απαιτούσαν οι προσπάθειες αυτές θύμιζαν «το μετέωρο βήμα…» του Αγγελόπουλου. Παρ’ όλες τις καλές προθέσεις και τις προσπάθειες των Δημοτικών αρχών η σηροτροφία ακολουθούσε μια ραγδαία φθίνουσα πορεία, επιβεβαιώνοντας όσους ισχυρίζονται ότι οι καλές προθέσεις μόνο δεν αρκούν. Κοινό σημείο όλων αυτών των προσπαθειών η αδυναμία εγκατάστασης αναπηνιστηρίου για την επεξεργασία των κουκουλιών.

Το 1995 ξεκίνησε με πρωτοβουλία, για άλλη μια φορά του Δήμου, η πλέον ολοκληρωμένη πρωτοβουλία ανάκαμψης αυτής της δραστηριότητας. Είπα, άλλη μια φορά, γιατί οι ιδιώτες το τμήμα αυτό της κοινωνίας που ιστορικά σε όλο τον κόσμο ήταν συνώνυμο της προόδου σε αντίθεση με το αντίστοιχο συντηρητικό τμήμα των γραφειοκρατών, στην περίπτωσή μας ήταν και είναι τραγικά απρόθυμο να συμμετάσχει σ’ αυτή την προσπάθεια. Θα έλεγα ότι παραείναι συντηρητικό.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η σηροτροφία στην περιοχή του Σουφλίου δεν ήταν μια μονομερής δραστηριότητα με οικονομικές μόνο προεκτάσεις. Η αλληλεγγύη και η αλληλοβοήθεια μεταξύ των παραγωγών γνωστές στους παλιότερους ως “μιντζί” συνέθεταν τις κοινωνικές αξίες εκείνης της εποχής. Το ίδιο μπορεί να αναφερθεί και για την πολιτιστική πορεία της περιοχής που ήταν άρρηκτα δεμένη με το μετάξι. Αυτό είναι αποτυπωμένο στην αρχιτεκτονική του φυσιογνωμία καθώς και στα κομψοτεχνήματα, πραγματικά έργα τέχνης μεταξωτά προϊόντα.

Οι δράσεις που άρχισαν να υλοποιούνται εκείνη την περίοδο μπορούν σύντομα να αναφερθούν και είναι:
-Η κατασκευή κτίσματος 700 τ.μ., σε οικόπεδο του Δήμου, για την εκκόλαψη αλλά και την εκτροφή κουκουλιών στις τρεις πρώτες ηλικίες με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα LEADER 1, υπήρξε η αρχή για την υλοποίηση του σχεδιασμού. Ταυτόχρονα σε συνεργασία με το Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικών Ερευνών (ΕΘΙΑΓΕ) στον ίδιο χώρο εγκαταστάθηκε και το κέντρο Σηροτροφίας με στόχο την επιστημονική του στελέχωση για την υποστήριξη των παραγωγών.
-Η ένταξη στον καν. 2080/92 πολλών στρεμμάτων και η μορεοφύτευσή τους εξασφάλιζε την πρώτη ύλη, τροφή, για την ανάπτυξη της σηροτροφίας.
-Η προμήθεια ενός αναπηνιστηρίου μικρής δυναμικότητας για την επεξεργασία των β΄ διαλογής κουκουλιών, με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα LEADER 1 υπήρξε μέρος των πρωτοβουλιών.

-Η έναρξη υλοποίησης του αναδασμού στα ημιορεινά το 1997 με στόχο, πρωτίστως, την ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος και την εξασφάλιση εκτάσεων για μορεοφυτεύσεις, ήταν από τις σημαντικές δράσεις.
-Η επαναδραστηριοποίηση της Δ.Ε.ΣΗ.ΜΕ.Σ (Δημοτική Επιχείρηση Σηροτροφίας Μετάξης Σουφλίου) έπειτα από τον χρόνιο λήθαργο στον οποίο είχε περιέλθει και η ταυτόχρονη υποβολή αίτησης συνδρομής και μελέτης στο Υπουργείο Γεωργίας στα πλαίσια του καν. 866/90 καθώς και η έγκρισή της για την εγκατάσταση μονάδας αναπηνιστηρίου ολοκλήρωνε το σχεδιασμό για την πρωτογενή ανάπτυξη της σηροτροφίας.
Όπως προαναφέρθηκε η σηροτροφία δεν είναι μια μονοδιάστατη δραστηριότητα. Έτσι με στόχο την ανάπτυξη του οικοτουρισμού, συστάθηκε η Δημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής και Τουριστικής Ανάπτυξης Σουφλίου (ΔΕΠΤΑΣ). Με χρηματοδότηση από το ΥΠΕΧΩΔΕ προχώρησε η αγορά του βιομηχανικού συγκροτήματος Τζιβρέ με όλους τους ιστορικούς συμβολισμούς και συνειρμούς, αλλά και τις προοπτικές που δημιουργούσε αυτή η ενέργεια. Εξασφαλίστηκε η πίστωση για την αγορά του παραδοσιακού καφενείου Παπάζογλου. Υλοποιήθηκε ένα αρκετά μεγάλο και φιλόδοξο πρόγραμμα αναπλάσεων για την ανάδειξη της ιστορικής φυσιογνωμίας του οικισμού Σουφλίου. Καθιερώθηκε επίσης το λογότυπο: Σουφλί η πόλη του Μεταξιού.

Σήμερα, προκαλεί απέραντη θλίψη ο τρόπος διαχείρισης και η προοπτική του αναπηνιστηρίου από τους κυρίους του έργου. Ούτε την τύχη του ερειπωμένου κρατικού μεταξουργείου φαίνεται να έχει αφού εκείνο λειτούργησε ορισμένα χρόνια δικαιολογώντας εν μέρει τους λόγους κατασκευής του. Δεν αναφέρομαι σε ευθύνες. Θα έρθει η ώρα που θα ζητηθούν. Ούτε και στις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις που αφορούν την ολοκλήρωση του έργου. Προέχει ένας σοβαρός και ρεαλιστικός σχεδιασμός για τη λειτουργία των παραπάνω υποδομών και η δημιουργία συνθηκών ανάκαμψης της σηροτροφίας, επομένως και της περιοχής. Καλή και καλοδεχούμενη η έξωθεν ανάπτυξη αλλά πολύ αργεί. Η υπομονή των Σουφλιωτών αρχίζει να εξαντλείται. Στο τέλος ελάχιστοι θα μείνουν να την περιμένουν αν οι ίδιοι δεν προχωρήσουμε στην αξιοποίηση των ιστορικών μας πλεονεκτημάτων. Των δώρων της ιστορίας.

Χωρίς ουδεμία πρόθεση συσχετισμού ή σημειολογικής αναφοράς, θα αποτελούσε εκτός των άλλων και σύνδρομο μικρομεγαλισμού, στα αίτια παρακμής της Οθωμανικής αυτοκρατορίας σε ότι αφορά τα οικονομικά και αναπτυξιακά της δεδομένα, μπορούμε να διαπιστώσουμε τη μεγάλη απώλεια εσόδων που αυτή είχε, μετά την μεγάλες εξερευνήσεις των ευρωπαίων και επομένως αλλαγής των δρόμων των μπαχαρικών και τη δραματική συρρίκνωση της σηροτροφίας και της ταπητουργίας ως αποτέλεσμα των εκτοπισμών των ελλήνων από τα εδάφη της Μικράς Ασίας. Η ιστορία απέδειξε ότι η παρακμιακή πορεία του Σουφλίου άρχισε με τη συρρίκνωση της σηροτροφίας. Αυτό αναδεικνύει την ανάγκη μιας σοβαρής προσέγγισης του ζητήματος ώστε η ελπίδα που αναθερμάνθηκε, έστω και με τη στρεβλή εμπορική διαχείριση της ιστορίας του μεταξιού, να μην εξανεμισθεί.

Άλλωστε είναι βέβαιο ότι το μετάξι δεν μπορεί να κινείται ανάμεσα στα όρια μεταποίησης της ανύπαρκτης πρώτης ύλης μέχρι το εμπόριο των ελπίδων μιας περιοχής για ανάπτυξη. Πολύ δε περισσότερο το μετάξι δεν μπορεί να είναι μόνο φολκλόρ. Αλίμονο αν το περιορίσουμε εκεί. Τότε το Σουφλί θα μετατραπεί σε γιουσουρούμ «μεταξωτών» προϊόντων αγνώστου προελεύσεως με ανταγωνιστές τις λαϊκές και τα παζάρια, αν δεν έχουμε μπει ήδη σ’ αυτή την τροχιά, γεγονός που σημαίνει ότι πριονίζουμε το κλαδί που καθόμαστε.

Το μετάξι άρα και το Σουφλί, η κιβωτός του ελληνικού αν όχι του ευρωπαϊκού μεταξιού δεν μπορούν να χωρέσουν σε σκέψεις και δραστηριότητες ανθρώπων μειωμένων προσδοκιών. Ούτε μπορούν να περιορισθούν στα επίπεδα κριτικής και αναθέματος προς τους προηγούμενους γιατί απλά θα συνεχίσει να αναπαράγεται η μιζέρια και να υφίσταται η στασιμότητα και η παρακμή. Ακόμη περισσότερο δεν μπορεί να αποτελεί οιονεί άθυρμα μιας ντροπιαστικής ανυπαρξίας ορισμένων, απέναντι σ’ αυτή τη συναρπαστική κοινή διαδρομή του τόπου με το προϊόν.

Εκτός από το συναίσθημα της αγάπης, που απορρέει από τη σχέση με τον τόπο, τη γενέτειρα, το δικαίωμα στο όραμα που ακουμπάει στην ιστορία και ενδυναμώνεται από τη λογική, επιβάλλουν τη δημόσια κατάθεση τόσο των προβληματισμών όσο των σκέψεων, προτάσεων. Μια νέα άνοιξη για το Σουφλί δεν μπορεί να ανέχεται φαινόμενα εκπτώσεων από την ιστορία, τον πολιτισμό, το όραμα. Η περί του αντιθέτου άποψη σκόπιμο θα ήταν να κατατεθεί δημόσια. Όπως κάναμε με τη δική μας. Άλλωστε είναι γνωστό ότι verba volant, scripta manent. (Τα λόγια πετούν, τα γραπτά μένουν).

Η διοργάνωση ενός διεθνούς συμποσίου στο Σουφλί για τον πολιτισμικό όσο και πληροφορικό κλάδο του δρόμου του μεταξιού που ταυτίζεται με την πολιτισμική και ταυτόχρονα πληροφορική Εγνατία, θα μπορούσε να ονομασθεί digital Εγνατία ή digital silk rout. Θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για εξευγενισμένες μορφές πληροφορικού δρόμου του μεταξιού μέχρι και για τον πολιτισμικό δρόμο τεσσάρων αυτοκρατοριών. Τον περασμένο Δεκέμβρη σε ιστορική πόλη της Ιαπωνίας έλαβε χώρα η διοργάνωση υπό την αιγίδα της UNESCO το δεύτερο παγκόσμιο συμπόσιο για το νουμερικό δρόμο του μεταξιού, όπως ονομάζεται.
Οι Ιάπωνες λίαν έξυπνα ποιούντες, πέραν των προετοιμασιών και των μελετών τους να γεφυρώσουν υποθαλάσσια το νησί τους με την Κορέα καθώς και την παλιά πρωτεύουσα της Κίνας Χσιάν, ώστε να αποτελέσουν έτσι προέκταση του κλασσικού δρόμου και σιδηρόδρομου του μεταξιού, έκαναν ακόμη ένα μεγάλο βήμα. Επέκτειναν τον ίδιο αυτό δρόμο στο πληροφορικό και πολιτισμικό ταυτόχρονα πεδίο. Αυτό στην ουσία σημαίνει η διοργάνωση του συμποσίου που είπα.{1} Αυτό επιδιώκουν να πετύχουν και πόλεις όπως η Μπουχάρα στο Ουζμπεκιστάν αναδεικνύοντας τη κομβική τους θέση πάνω στους δρόμους του μεταξιού.
Η ίδρυση σχολής υφαντουργίας – μεταξουργίας, στα πλαίσια μιας νέας ακαδημαϊκής χωροταξίας, από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης στο Σουφλί σε χώρο που συμπυκνώνει ιστορικά, πολιτισμικά και κοινωνιολογικά στοιχεία, αυτόν του μεταξουργείου Τζιβρέ, επιβάλλεται ως προτεραιότητα στόχων και ενεργειών τόσο των τοπικών, περιφερειακών δυνάμεων όσο και του ίδιου του Πανεπιστημίου. Πέραν της γνωστής καθετοποίησης στην παραγωγική διαδικασία, μπορεί να υπάρξει ανάλογο σε μια στοιχισμένη παραγωγικά ακαδημαϊκή χωροταξία.

Μιλώ για την οριζοντιοποίηση ανάμεσα στην διαθέτουσα όχι ασήμαντη υφαντική παραγωγική δράση Κομοτηνή και το Σουφλί. Κάτι που μεταξύ άλλων το επιτρέπει ακόμη και η χρονική, λόγω υπαρκτής Εγνατίας, απόσταση. Μιλώ επίσης για τη συμπερίληψη στην ίδια παραγωγική διαδικασία τόπων όσο και οικισμών, όπως οι Μεταξάδες, όπου πέραν της επιβεβαίωσης του ονόματός τους, το μετάξινο χαλί μπορεί να πάρει τη θέση του σημερινού όσο και των χρωματικών συνδυασμών και σχεδίων.

Μιλώ ακόμη για την περίπτωση που τα μετάξινα έργα της υφαντικής όσο κεντητικής αλλά και άλλων δημιουργικών δραστηριοτήτων και συνθέσεων θα ενταχθούν στην κατηγορία των έργων τέχνης. Την περίπτωση που η πόλη αυτή θα περάσει από τον μεσαιωνικό τρόπο εκμετάλλευσης των γυναικών της αλλά και των γυναικών άλλων περιοχών, στις επώνυμες ονομασίες προέλευσης και υπογραφής. Η αναγέννηση των μετάξινων έργων είναι γένους θηλυκού. Είναι υπόθεση των γυναικών. Μπορούν να δράσουν ως συνεταιρισμοί είτε και ως ολιγομελείς ομάδες. Ακόμη και ως απλές δημιουργοί έργων τέχνης και μόδας.

Η διαδικασία κατοχύρωσης μεταξωτών προϊόντων Ονομασίας Προελεύσεως αφενός αποτελεί αδήριτη αναγκαιότητα, αφού αυτό γίνεται ή προωθείται σε όλα πλέον τα προϊόντα ανά τον κόσμο, αφετέρου προστατεύει τα ίδια προϊόντα, τους παραγωγούς και τους εμπόρους. Θωρακίζει το μετάξι ως ιστορία, πολιτισμό, οικονομία αλλά το κυριότερο ως τέχνη από τα λογής ξενόφερτα και ξενοκέντητα μεταξωτά που κατακλύζουν την αγορά και υποθηκεύουν εν τέλει το μέλλον του τόπου.

Μια σοβαρή πρόταση για το μέλλον του μεταξιού δεν θα μπορούσε να αγνοήσει επίσης την προοπτική προώθησης της υψηλής ραπτικής στο έτοιμο ρούχο. Η αναζήτηση εταίρων σ’ αυτή την περίπτωση φρονώ ότι θα είναι μια σχετικά εύκολη προσπάθεια. Το Σουφλί μπορεί να γίνει κέντρο μόδας και όχι να μετεξελίσσεται σε απόκεντρο και θεατής δραστηριοτήτων που υποθηκεύουν την περιοχή. Το τόσο επιτυχημένο μαντήλι του Γιάννη Τσεκλένη οφείλει να βρει τη συνέχειά του σε νέες πρωτοβουλίες, δημιουργίες και συνθέσεις.

Αναμφίβολα στο δίλημμα ανάμεσα σε μια άσκοπη και μάταιη ζωή και έναν μάταιο αγώνα, η επιλογή είναι ο αγώνας. Στην προκειμένη περίπτωση, του μεταξιού, της ιστορίας, του πολιτισμού, της οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής και του αργού θανάτου στον οποίο οδηγείται ο τόπος μας πιστεύω ότι το να σιωπά κανείς ισοδυναμεί με ανοσιότητα. Η οποία γίνεται ακόμη μεγαλύτερη όταν αφορά θεσμικά πρόσωπα. Η επιλογή έρχεται από το φιλόσοφο που ανέδειξε τη λογική ως δύναμη ερμηνείας. Τον Αριστοτέλη που έλεγε: «Όσιον προτιμάν την αλήθεια».

{1}. Μια από τις νέες Εγνατίες. Η Αριστοκρατική. Του Πασχάλη Χριστοδούλου 5-5-2004. Δημοσιεύθηκε εφημ. ΠΡΩΤΗ
http://www.protionline.gr/show.cfm?id=2411&obcatid=1 και σε πολλούς περιφερειακούς κόμβους.

Σουφλί, Αύγουστος 2004