Η ανησυχία για το μέλλον της ιδιαίτερης πατρίδας μου και αλλά και της ευρύτερης περιοχής υπαγόρευσαν το κείμενο που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2008. Έκτοτε η κατάσταση επιδεινώθηκε. Η ανησυχία έγινε αγανάκτηση, οργή, θυμός, απέναντι σε όλους όσους με τις παραλείψεις ή τις εσκεμμένες ενέργειές τους σκαλίζουν την ταφόπλακα αυτού του ευλογημένου τόπου. Οργή γιατί η δημογραφική αποψίλωση, αναπτυξιακή, κοινωνική και οικονομική καταβαράθρωση δεν απασχολούν κανέναν, ούτε καν τους εκπροσώπους μας και τέλος θυμό σε όσους ήδη γράφουν τη ληξιαρχική πράξη θανάτου της περιοχής αυτοχαρακτηριζόμενοι ως ανάχωμα ανάσχεσης της μετανάστευσης που ερημοποίησε τον Έβρο. Λίγη τσίπα!
Μεταφορά της έδρας του Νομού
Πρόταση για συζήτηση
Του Πασχάλη Χριστοδούλου*
Η ιδέα είναι παλιά. Η απογοήτευση είναι που την επαναφέρει αλλά και γιατί όχι, η ελπίδα να βρει συνομιλητές. Έστω κι αυτούς τους ελάχιστους που θα ξεφεύγουν από τους «βλάκες» του Λεμπέση {1}. Φυσικά δεν βαυκαλίζομαι στην προσμονή της άμεσης ανταπόκρισης.
Αναφέρομαι στην έδρα του Νομού, που πολύ θα θέλαμε να ήταν πρωτεύουσά μας και όχι σαρκοφάγος.
Είναι πολύ εύκολο να απαριθμήσω τις μεγαλόστομες διακηρύξεις που ως σημαία «σωτηρίας», να μην πω παναμαϊκή, εμφανίστηκαν στην περιοχή μας. Από τα διαμετακομιστικά κέντρα με Κύπριους επιχειρηματίες, Λιμενικές Ακαδημίες, ΔΕΒΖΟΣ, εργοστάσια στρατιωτικών ενδυμάτων, φράγματα, επενδύσεις....επενδύσεις, Ρώσοι τουρίστες, επιχειρηματικότητα, δίκτυα, σύσταση φορέων για τα μικρά και τα μεγάλα, ομογενειακά χωριά, ΕΒΡΟΣ 2010 με πολλούς πυλώνες, πετρελαιαγωγός κι άλλα πολλά που τι να πρωτοθυμηθώ και τι ν’ αφήσω. Για φυσικό αέριο φυσικά στο άνωθεν των Φερών τμήμα του Νομού ούτε λόγος. Ποιόν και γιατί να νοιάξει;
Το αποτέλεσμα γνωστό σε όλους. Ή σε όλους όσους δεν εθελοτυφλούν. Ερημοποίηση.
Όσον αφορά τις κεντρικές πολιτικές, ούτε ψύλλος στον κόρφο μας. Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, Συμβούλια Περιοχής, Ανοιχτές πόλεις, Συμπολιτεία, Αναπτυξιακοί Σύνδεσμοί, Διευρυμένη Ν.Α., Καποδίστριας και πολλές άλλες καλές προθέσεις με άφθονη σπατάλη πόρων στο δρόμο για την χωριοκτονία και την πλήρη ερημοποίηση της υπαίθρου. Ας όψεται και εκείνο το δίσεκτο 2004 και όσοι θαμπώθηκαν εξ’ αυτού διαπράττοντας, χωρίς ποτέ να λογοδοτήσουν, τη μεγαλύτερη απάτη σε βάρος της περιφέρειας.
Αν επιχειρήσουμε μια δημογραφική, κοινωνική και αναπτυξιακή τομογραφία στο Νομό Έβρου, βολεύει και το σχήμα του, θα έχουμε μια οφθαλμοφανή κατά τα άλλα διάγνωση. Πέρα απ’ τη γενική απονεύρωση του Νομού εκείνο που πάσχει ιδιαίτερα είναι το κέντρο του. Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε, με δάνειο από την ιατρική, την κατάσταση ως πλήρη παράλυση της σπονδυλικής στήλης. Η οποία οφείλεται σε μια νεοπλασία, μεταστατική μάλιστα από το χρόνιο αθηναϊσμό της χώρας μας που έχει εμφυτεύσει πολλές μικρές Αθήνες στην περιφέρεια. Δεν επιχειρώ να αθωώσω την μεγάλη Αθήνα αλλά και οι ανά την περιφέρεια βαφτιστικοί της δεν υπολείπονται, σε συμπεριφορές τουλάχιστον.
Η ταυτόχρονη και παρά φύση υπερδιόγκωση του νότιου άκρου του Νομού ασφαλώς δεν αντικατοπτρίζει σε πολιτικές ισόρροπης ανάπτυξης, κυρίως όμως σε πολιτικές με σχέδιο και στόχο. Θα έλεγα σκωπτικά ότι ο Νομός γέρνει επικίνδυνα προς τα νότια και για αυτό γερνάει, και απαιτεί άμεσα μια μετακίνηση του κέντρου βάρους.
Είναι αυτονόητο ότι δεν μπορεί να αμφισβητηθεί η γεωοικονομική θέση της Αλεξανδρούπολης στο ευρύτερο χάρτη της περιοχής και τα πλεονεκτήματα εξ’ αυτής, τα οποία την καθιστούν ενεργειακό, εμπορικό, τουριστικό κέντρο αλλά και σκάλα – επίνειο της χερσονήσου του Αίμου, αν όχι και της Ανατολικής Ευρώπης. Ούτε μπορεί κανείς να σκεφθεί την Αλεξανδρούπολη χωρίς νοσοκομείο ή πανεπιστήμιο. Αυτά έχουν κατοχυρωθεί. Όπως έχει πλέον δρομολογηθεί και η ροή των πολιτών του Έβρου προς το νότιο άκρο του Νομού. Για πρόσκαιρη ή και μόνιμη διαμονή, η Αλεξανδρούπολη τείνει να μετατραπεί σε πρωτεύουσα χωρίς ενδοχώρα, δεδομένης και της ανυπαρξίας του κράτους και των υπηρεσιών στα ενδότερα. Τείνει επίσης να μεταμορφωθεί σε μια αθηναϊκή καρικατούρα με όλα τα συμπαρομαρτούντα, που ήδη κάνουν έντονη την εμφάνισή τους. Μέχρι και Λούτσα διαθέτει.
Κι αν αυτός ο γιγαντισμός ως αποτέλεσμα μιας πολιτικής, κοινωνικής κύρια όμως αναπτυξιακής διεργασίας στην οποία όλος ο Νομός εκών άκων συμμετείχε και συνεχίζει να συμμετέχει, έχει φέρει στα όριά της αυτή την πόλη, κάνοντάς την από όμορφη άμορφη, αυτό μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία μιας νέας προσέγγισης, τόσο για την ίδια όσο και για τον υπόλοιπο Νομό. Αφετηρία, που ως προαπαιτούμενο πρέπει να έχει την αλληλεγγύη όλων των πόλεων και περιοχών του Νομού απέναντι στο πλέον αδύναμο τμήμα του. Να έχει ακόμα ως πυξίδα την ισόρροπη ανάπτυξη και όχι τη λογική «τα δικά μας δικά μας και δικά σας πάλι δικά μας».
Η μεταφορά της έδρας του Νομού στο κέντρο, είτε συνεχίζει την ύπαρξή του ως διοικητική οντότητα είτε όχι, αν προχωρήσει η αλλαγή του διοικητικού χάρτη της χώρας, είναι επιβεβλημένη από κάθε άποψη. Έτσι κι αλλιώς κι εκεί που βρίσκεται ούτε διοικητήριο έχει, πολύ δε περισσότερο επιβαρύνει από κάθε άποψη την ευρισκόμενη σε κατάσταση εμφράγματος Αλεξανδρούπολη.
Αν σε μια αναπτυξιακή προσέγγιση ενός τόπου η ιστορία, η παράδοση και η φύση αναφέρονται ως συγκριτικά πλεονεκτήματα, αυτά δεν αρκούν στην περίπτωσή μας, όπως η ίδια η ζωή απέδειξε, να σηκώσουν έναν τόπο από το αναπηρικό καροτσάκι. Η περιοχή του Σουφλίου, το γεωγραφικό κέντρο δεν μπορεί να επανέλθει, καθιστάμενο πολιτιστικό και οικονομικό όπως ήταν στο πρώτο ήμισυ του 20ου αι.
Ανάλογα παραδείγματα υπάρχουν. Η Αιτωλοακαρνανία την οποία μπορούμε να προσομοιάσουμε, αν φυσικά δεν έχει υποστεί νεοπλασία η λογική που ούτως ή άλλως είναι εκτοπισμένη, είναι ένα απ’ αυτά.
Είμαι απόλυτα βέβαιος, γιατί τους γνωρίζω καλά, για τις αντιδράσεις όλων αυτών που δεν έκαναν τίποτε όλα τα προηγούμενα χρόνια σ’ αυτό το ευαίσθητο σημείο του Νομού. Θα επιχειρήσουν με μεγάλα λόγια και πάλι να απαξιώσουν την πρόταση χρησιμοποιώντας την προσφιλή τους τακτική, αυτή των χαρακτηρισμών. Θα κάνουν αναφορές σε διάφορα ιδεολογήματα περί κρατισμού ή του τέλους του κράτους, αυτοί που έχουν ταυτιστεί απόλυτα με το κράτος. Μπορεί να μιλήσουν και για τοπικισμό. Δεν πειράζει.
Ελπίζω οι πολίτες αλλά και οι φορείς του βόρειου τμήματος του Νομού να αντιμετωπίσουν με άλλη διάθεση την πρόταση, εκφράζοντας έμπρακτα την αλληλεγγύη τους σε μια περιοχή που καταρρέει. Η δυναμική που δημιουργείται σ’ αυτή την περίπτωση μπορεί να λειτουργήσει προωθητικά ώστε να αξιοποιηθούν και όλα εκείνα τα πλεονεκτήματα που ως προίκα μέσα σε ναφθαλίνη διαθέτει. Άλλωστε το Σουφλί μπορεί να αναδειχθεί και ως ευρωπαϊκή πρωτεύουσα του μεταξιού.
{1} Ευάγγελος Λεμπέσης: «Η τεράστια κοινωνική σημασία των βλακών στο σύγχρονο βίο» Εκδόσεις: Σπηλιώτη
* Πρώην Δήμαρχος Σουφλίου
Σουφλί, Ιούνιος 2008
